svan vignAnaghanasvabhAvamabhayAdAstighnuvAna param .
gnAnIbhUt itashchakAsti jagata sAkShI purANa pumAn ..48..
kammassa ya pariNAman Nokammassa ya tahev pariNAman .
shlokArtha : — [iti evan ] isaprakAr pUrvak thit vidhAnase, [samprati ] adhunA (tatkAl) hI [paradravyAt ] paradraDDavyase [parAn nivRuttin virachayya ] utkRuShTa (sarva prakAre) nivRutti rkarake, [vignAnaghanasvabhAvam param svan abhayAt AstighnuvAna ] vignAnaghanasvabhAvarUp ke val apane par nirbhayatAse ArUDh hotA huA arthAt apanA Ashray karatA huA (athavA apaneko nishankatayA AstikyabhAvase sthir karatA huA), [agnAnotthitakartRukarmakalanAt kleshAt ] agnAnase utpanna huI kartAkarmakI pravRuttike abhyAsase utpanna kleshase [nivRutta ] nivRutta huA, [svayam gnAnIbhUta ] svayam gnAnasvarUp hotA huA, [jagata sAkShI ] jagatakA sAkShI (gnAtAdraDDaShTA), [purANa pumAn ] purAN puruSh (AtmA) [ita chakAsti ] ab yahAnse prakAshamAn hotA hai .48.
ab pUchhate hain ki — AtmA gnAnasvarUp arthAt gnAnI ho gayA yah kaise pahichAnA jAtA hai ? usakA chihna (lakShaN) kahiye . usake uttararUp gAthA kahate hain : —
jo karmakA pariNAm aru nokarmakA pariNAm hai so nahin kare jo, mAtra jAne, vo hi AtmA gnAni hai ..75..
gAthArtha — [ya ] jo [AtmA ] AtmA [enam ] is [karmaNa pariNAman cha ] ka rmake pariNAmako [tathA ev cha ] tathA [nokarmaNa pariNAman ] nok rmake pariNAmako [na karoti ] nahIn karatA, kintu [jAnAti ] jAnatA hai [sa ] vah [gnAnI ] gnAnI [bhavati ] hai .