ityAdividhinA rAgAde karmaNa kartA pratibhAti .
usake nimittase honevAlA us prakArakA anubhav AtmAse abhinnatAke kAraN pudgalase sadA hI atyanta bhinna hai . jab AtmA agnAnake kAraN us rAgadveShasukhadukhAdikA aur usake anubhavakA paraspar visheSh nahIn jAnatA ho tab ekatvake adhyAsake kAraN, shIt-uShNakI bhAnti (arthAt jaise shIt-uShNarUpase AtmAke dvArA pariNaman karanA ashakya hai usI prakAr), jinake rUpamen AtmAke dvArA pariNaman karanA ashakya hai aise rAgadveShasukhadukhAdirUp agnAnAtmAke dvArA pariNamit hotA huA (arthAt pariNamit honA mAnatA huA), gnAnakA agnAnatva pragaT karatA huA, svayam agnAnamay hotA huA, ‘yah main rAgI hUn (arthAt yah main rAg karatA hUn)’ ityAdi vidhise rAgAdi karmakA kartA pratibhAsit hotA hai
bhAvArtha : — rAgadveShasukhadukhAdi avasthA pudgalakarmake udayakA svAd hai; isaliye vah, shIt-uShNatAkI bhAnti, pudgalakarmase abhinna hai aur AtmAse atyanta bhinna hai . agnAnake kAraN AtmAko usakA bhedagnAn na honese yah jAnatA hai ki yah svAd merA hI hai; kyonki gnAnakI svachchhatAke kAraN rAgadveShAdikA svAd, shIt-uShNatAkI bhAnti, gnAnamen pratibimbit hone par, mAnon gnAn hI rAgadveSh ho gayA ho isaprakAr agnAnIko bhAsit hotA hai . isaliye vah yah mAnatA hai ki ‘main rAgI hUn, main dveShI hUn, main krodhI hUn, main mAnI hUn ’ ityAdi . isaprakAr agnAnI jIv rAgadveShAdikA kartA hotA hai ..92..
ab yah batalAte hain ki gnAnase karma utpanna nahIn hotA : —
gAthArtha : — [param ] jo parako [AtmAnam ] apanerUp [akurvan ] nahIn karatA [cha ]
168