jIvo Na karedi ghaDan Nev paDan Nev sesage davve .
yatkil ghaTAdi krodhAdi vA paradravyAtmakan karma tadayamAtmA tanmayatvAnuShangAt vyApyavyApakabhAven tAvanna karoti, nityakartRutvAnuShangAnnimittanaimittikabhAvenApi na tatkuryAt . anityau yogopayogAvev tatra nimittatven kartArau . yogopayogayostvAtmavikalpavyApArayo kartAkarmabhAv athavA pariNAm-pariNAmIbhAv ek dravyamen hI ho sakatA hai . isIprakAr yadi ek dravya dUsare dravyarUp ho jAye, to us dravyakA hI nAsh ho jAye yah baDA doSh A jAyegA . isaliye ek dravyako dUsare dravyakA kartA kahanA uchit nahIn hai ..99..
ab yah kahate hain ki AtmA (vyApyavyApakabhAvase hI nahIn kintu ) nimitta- naimittikabhAvase bhI kartA nahIn hai : —
gAthArtha : — [jIva ] jIv [ghaTan ] ghaTako [na karoti ] nahIn karatA, [paTan na ev ] paTako nahIn karatA, [sheShakAni ] sheSh koI [dravyANi ] dravyonko [na ev ] nahIn karatA; [cha ] parantu [yogopayogau ] jIvake yog aur upayog [utpAdakau ] ghaTAdiko utpanna karanevAle nimitta hain [tayo ] unakA [kartA ] kartA [bhavati ] jIv hotA hai .
TIkA : — vAstavamen jo ghaTAdik tathA krodhAdik paradravyasvarUp karma hai usako yah AtmA vyApyavyApakabhAvase to nahIn karatA, kyonki yadi aisA kare to tanmayatAkA prasang A jAye; tathA vah nimitta-naimittikabhAvase bhI usako nahIn karatA, kyonki yadi aisA kare to nityakartRutvakA (sarva avasthAommen kartRutva honekA) prasang A jAyegA . anitya (jo sarva avasthAommen vyApta nahIn hote aise) yog aur upayog hI nimittarUpase usake ( – paradravyasvarUp karmake) kartA hain . (rAgAdivikArayukta chaitanyapariNAmarUp) apane vikalpako aur (Atmapradeshonke chalanarUp) apane