Samaysar-Hindi (English transliteration). Gatha: 101.

< Previous Page   Next Page >


Page 182 of 642
PDF/HTML Page 215 of 675

 

samayasAr
[ bhagavAnashrIkundakunda-
kadAchidagnAnen karaNAdAtmApi kartAstu tathApi na paradravyAtmakakarmakartA syAt .
gnAnI gnAnasyaiv kartA syAt

je poggaladavvANan pariNAmA honti NANaAvaraNA .

Na karedi tANi AdA jo jANadi so havadi NANI ..101..
ye pudgaladravyANAn pariNAmA bhavanti gnAnAvaraNAni .
na karoti tAnyAtmA yo jAnAti sa bhavati gnAnI ..101..

vyApArako kadAchit agnAnake kAraN yog aur upayogakA to AtmA bhI kartA (kadAchit) bhale ho tathApi paradravyasvarUp karmakA kartA to (nimittarUpase bhI kadApi) nahIn hai .

bhAvArtha :yog arthAt (man-vachan-kAyake nimittase honevAlA) AtmapradeshonkA parispandan (chalan) aur upayog arthAt gnAnakA kaShAyonke sAth upayukta honA-juDanA . yah yog aur upayog ghaTAdik aur krodhAdikako nimitta hain, isaliye unhen to ghaTAdik tathA krodhAdikakA nimittakartA kahA jAye, parantu AtmAko unakA kartA nahIn kahA jA sakatA . AtmAko sansAr-avasthAmen agnAnase mAtra yog-upayogakA kartA kahA jA sakatA hai .

tAtparya yah hai kidravyadRuShTise koI dravya kisI anya dravyakA kartA nahIn hai; parantu paryAyadRuShTise kisI dravyakI paryAy kisI samay kisI anya dravyakI paryAyako nimitta hotI hai, isaliye is apekShAse ek dravyakA pariNAm anya dravyake pariNAmakA nimittakartA kahalAtA hai . paramArthase dravya apane hI pariNAmakA kartA hai; anyake pariNAmakA anyadravya kartA nahIn hotA ..100..

ab yah kahate hain ki gnAnI gnAnakA hI kartA hai :

gnAnAvaraNaAdik sabhI, pudgaladarav pariNAm hain .
karatA nahIn AtmA unhen, jo jAnatA vah gnAnI hai ..101..

gAthArtha :[ye ] jo [gnAnAvaraNAni ] gnAnAvaraNAdik [pudgaladravyANAn ] pudgaladravyonke [pariNAmA ] pariNAm [bhavanti ] hain [tAni ] unhen [ya AtmA ] jo AtmA [na karoti ] nahIn karatA, parantu [jAnAti ] jAnatA hai [sa ] vah [gnAnI ] gnAnI [bhavati ] hai .

182