ye khalu pudgaladravyANAn pariNAmA gorasavyAptadadhidugdhamadhurAmlapariNAmavatpudgaladravyavyAptatven bhavanto gnAnAvaraNAni bhavanti tAni taTasthagorasAdhyakSha iv na nAm karoti gnAnI, kintu yathA sa gorasAdhyakShastaddarshanamAtmavyAptatven prabhavadvayApya pashyatyev tathA pudgaladravyapariNAmanimittan gnAnamAtmavyApyatven prabhavadvayApya jAnAtyev . evan gnAnI gnAnasyaiv kartA syAt .
evamev cha gnAnAvaraNapadaparivartanen karmasUtrasya vibhAgenopanyAsAddarshanAvaraNavedanIy- mohanIyAyurnAmagotrAntarAyasUtrai saptabhi sah moharAgadveShakrodhamAnamAyAlobhanokarmamanovachanakAy- shrotrachakShurghrANarasanasparshanasUtrANi ShoDash vyAkhyeyAni . anayA dishAnyAnyapyUhyAni .
jan bhAvan suhamasuhan karedi AdA sa tassa khalu kattA .
TIkA : — jaise dUdh-dahI jo ki gorasake dvArA vyApta hokar utpanna honevAle gorasake mIThe-khaTTe pariNAm hain, unhen gorasakA taTastha dRuShTA puruSh karatA nahIn hai, isIprakAr gnAnAvaraNAdik jo ki vAstavamen pudgaladravyake dvArA vyApta hokar utpanna honevAle pudgaladravyake pariNAm hain, unhen gnAnI karatA nahIn hain; kintu jaise vah gorasakA dRuShTA, svata (dekhanevAlese) vyApta hokar utpanna honevAle goras-pariNAmake darshanamen vyApta hokar, mAtra dekhatA hI hai, isIprakAr gnAnI, svata (gnAnIse) vyApta hokar utpanna honevAle, pudgaladravya-pariNAm jisakA nimitta hai aise gnAnamen vyApta hokar, mAtra jAnatA hI hai . isaprakAr gnAnI gnAnakA hI kartA hai .
aur isIprakAr ‘gnAnAvaraN’ pad palaTakar karma-sUtrakA (karmakI gAthAkA)vibhAg karake kathan karanese darshanAvaraN, vedanIy, mohanIy, Ayu, nAm, gotra aur antarAyake sAt sUtra tathA unake sAth moh, rAg, dveSh, krodh, mAn, mAyA, lobh, nokarma, man, vachan, kAy, shrotra, chakShu, ghrAN, rasan aur sparshanake solah sUtra vyAkhyAnarUp karanA; aur is upadeshase anya bhI vichAr lenA ..101..
ab yah kahate hain ki agnAnI bhI paradravyake bhAvakA kartA nahIn hai : —