Samaysar-Hindi (English transliteration). Gatha: 105.

< Previous Page   Next Page >


Page 187 of 642
PDF/HTML Page 220 of 675

 

kahAnajainashAstramAlA ]
kartA-karma adhikAr
187
dravyAntarasankramamantareNAnyasya vastuna pariNamayitumashakyatvAt tadubhayan tu tasminnanAdadhAna kathan nu
tattvatastasya kartA pratibhAyAt ? tata sthita khalvAtmA pudgalakarmaNAmakartA
.
atonyastUpachAra
jIvamhi hedubhUde bandhassa du passidUN pariNAman .
jIveN kadan kamman bhaNNadi uvayArametteN ..105..
jIve hetubhUte bandhasya tu dRuShTavA pariNAmam .
jIven kRutan karma bhaNyate upachAramAtreN ..105..

ih khalu paudgalikakarmaNa svabhAvAdanimittabhUtepyAtmanyanAderagnAnAttannimittabhUtenA- gnAnabhAven pariNamanAnnimittIbhUte sati sampadyamAnatvAt paudgalikan karmAtmanA kRutamiti nirvikalpa- vignAnaghanabhraShTAnAn vikalpaparAyaNAnAn pareShAmasti vikalpa . sa tUpachAr ev, na tu paramArtha . pariNamit karanA ashakya honese, apane dravya aur guNdononko gnAnAvaraNAdi karmamen na DAlatA huA vah AtmA paramArthase usakA kartA kaise ho sakatA hai ? (kabhI nahIn ho sakatA .) isaliye vAstavamen AtmA pudgalakarmonkA akartA siddha huA ..104..

isaliye isake atirikta anyaarthAt AtmAko pudgalakarmonkA kartA kahanA so upachAr hai, ab yah kahate hain :

jIv hetubhUt huA are ! pariNAm dekh ju bandhakA .
upachAramAtra kahAy yon yah karma AtmAne kiyA ..105..

gAthArtha :[jIve ] jIv [hetubhUte ] nimittabhUt hone par [bandhasya tu ] karmabandhakA [pariNAmam ] pariNAm hotA huA [dRuShTavA ] dekhakar, ‘[jIven ] jIvane [karma kRutan ] karma kiyA’ isaprakAr [upachAramAtreN ] upachAramAtrase [bhaNyate ] kahA jAtA hai .

TIkA :is lokamen vAstavamen AtmA svabhAvase paudgalik karmako nimittabhUt na hone par bhI, anAdi agnAnake kAraN paudgalik karmako nimittarUp honevAle aise agnAnabhAvarUp pariNamatA honese nimittabhUt hone par, paudgalik karma utpanna hotA hai, isaliye ‘paudgalik karma AtmAne kiyA’ aisA nirvikalpa vignAnaghanasvabhAvase bhraShTa, vikalpaparAyaN agnAniyonkA vikalpa hai; vah vikalpa upachAr hI hai, paramArtha nahIn .