Samaysar-Hindi (English transliteration). Gatha: 107.

< Previous Page   Next Page >


Page 189 of 642
PDF/HTML Page 222 of 675

 

kahAnajainashAstramAlA ]
kartA-karma adhikAr
189
at etatsthitam

uppAdedi karedi ya bandhadi pariNAmaedi giNhadi ya .

AdA poggaladavvan vavahAraNayassa vattavvan ..107..
utpAdayati karoti cha badhnAti pariNAmayati gRuhNAti cha .
AtmA pudgaladravyan vyavahAranayasya vaktavyam ..107..

ayan khalvAtmA na gRuhNAti, na pariNamayati, notpAdayati, na karoti, na badhnAti, vyApya- vyApakabhAvAbhAvAt, prApyan vikAryan nirvartyan cha pudgaladravyAtmakan karma . yattu vyApyavyApak- bhAvAbhAvepi prApyan vikAryan nirvartyan cha pudgaladravyAtmakan karma gRuhNAti, pariNamayati, utpAdayati, karoti, badhnAti chAtmeti vikalpa sa kilopachAra .

kathamiti chet

ab ka hate hain ki uparokta hetuse yah siddha huA ki :

upajAvatA, praNamAvatA, grahatA, avaru bAndhe, kare .
pudgaladaravako AtamA
vyavahAranayavaktavya hai ..107..

gAthArtha : :[AtmA ] AtmA [pudgaladravyam ] pudgaladravyako [utpAdayati ] utpanna karatA hai, [karoti cha ] karatA hai, [badhnAti ] bAndhatA hai, [pariNAmayati ] pariNamit karatA hai [cha ] aur [gRuhNAti ] grahaN karatA haiyah [vyavahAranayasya ] vyavahAranayakA [vaktavyam ] kathan hai .

TIkA :yah AtmA vAstavamen vyApyavyApakabhAvake abhAvake kAraN, prApya, vikArya aur nirvartyaaise pudgaladravyAtmak (pudgaladravyasvarUp) karmako grahaN nahIn karatA, pariNamit nahIn karatA, utpanna nahIn karatA aur na use karatA hai, na bAndhatA hai; tathA vyApyavyApakabhAvakA abhAv hone par bhI, ‘‘prApya, vikArya aur nirvartyaaise pudgaladravyAtmak karmako AtmA grahaN karatA hai, pariNamit karatA hai, utpanna karatA hai, karatA hai aur bAndhatA hai’’ aisA jo vikalpa vah vAstavamen upachAr hai .

bhAvArtha :vyApyavyApakabhAvake binA kartRukarmatva kahanA so upachAr hai; isaliye AtmA pudgal-

dravyako grahaN karatA hai pariNamit karatA hai, utpanna karatA hai, ityAdi kahanA so upachAr hai ..107..

ab yahAn prashna karatA hai ki yah upachAr kaise hai ? usakA uttar dRuShTAntapUrvak kahate hain :