yo hi nityamevAchchhinnadhArAvAhinA gnAnen shuddhamAtmAnamupalabhamAnovatiShThate sa gnAnamayAt bhAvAt gnAnamay ev bhAvo bhavatIti kRutvA pratyagrakarmAsravaNanimittasya rAgadveShamohasantAnasya nirodhAchchhuddhamevAtmAnan prApnoti; yastu nityamevAgnAnenAshuddhamAtmAnamupalabhamAnovatiShThate
bhAvArtha : — jise bhedavignAn huA hai vah AtmA jAnatA hai ki ‘AtmA ka bhI gnAnasvabhAvase chhUTatA nahIn hai’ . aisA jAnatA honese vah, karmodayake dvArA tapta hotA huA bhI, rAgI, dveShI, mohI nahIn hotA, parantu nirantar shuddha AtmAkA anubhav karatA hai . jise bhedavignAn nahIn hai vah AtmA, AtmAke gnAnasvabhAvako na jAnatA huA, rAgako hI AtmA mAnatA hai, isaliye vah rAgI, dveShI, mohI hotA hai, kintu kabhI bhI shuddha AtmAkA anubhav nahIn karatA . isaliye yah siddha huA ki bhedavignAnase hI shuddha AtmAkI upalabdhi hotI hai ..184-185..
ab yah prashna hotA hai ki shuddha AtmAkI upalabdhise hI samvar kaise hotA hai ? isakA uttar kahate hain : —
gAthArtha : — [shuddhan tu ] shuddha AtmAko [vijAnan ] jAnatA huA – anubhav karatA huA [jIva ] jIv [shuddhan cha ev AtmAnan ] shuddha AtmAko hI [labhate ] prApta karatA hai [tu ] aur [ashuddham ] ashuddha [AtmAnan ] AtmAko [jAnan ] jAnatA huA – anubhav karatA huA jIv [ashuddham ev ] ashuddha AtmAko hI [labhate ] prApta karatA hai .
TIkA : — jo sadA hI achchhinnadhArAvAhI gnAnase shuddha AtmAkA anubhav kiyA karatA hai vah, ‘gnAnamay bhAvamense gnAnamay bhAv hI hotA hai’ is nyAyake anusAr naye karmonke AsravaNakA nimitta jo rAgadveShamohakI santati (paramparA) usakA nirodh honese, shuddha AtmAko hI prApta karatA hai; aur jo sadA hI agnAnase ashuddha AtmAkA anubhav kiyA karatA hai vah, ‘agnAnamay bhAvamense
292