sevanto vi Na sevadi asevamANo vi sevago koI .
yathA kashchit prakaraNe vyApriyamANopi prakaraNasvAmitvAbhAvAt na prAkaraNika, aparastu tatrAvyApriyamANopi tatsvAmitvAt prAkaraNika, tathA samyagdRuShTi pUrvasanchitakarmoday- sevan karatA huA bhI [gnAnavaibhav-virAgatA-balAt ] gnAnavaibhavake aur virAgatAke balase [viShayasevanasya svan phalan ] viShayasevanake nijaphalako ( – ranjit pariNAmako) [na ashnute ] nahIn bhogatA — prApta nahIn hotA, [tat ] isaliye [asau ] yah (puruSh) [sevaka api asevaka ] sevak hone par bhI asevak hai (arthAt viShayonkA sevan karatA huA bhI sevan nahIn karatA) .
bhAvArtha : — gnAn aur virAgatAkA aisA koI achintya sAmarthya hai ki gnAnI indriyonke viShayonkA sevan karatA huA bhI unakA sevan karanevAlA nahIn kahA jA sakatA, kyonki viShayasevanakA phal to ranjit pariNAm hai use gnAnI nahIn bhogatA — prApta nahIn karatA ..135..
ab isI bAtako pragaT dRuShTAnta dvArA batalAte hain : —
gAthArtha : — [kashchit ] koI to [sevamAna api ] viShayonko sevan karatA huA bhI [na sevate ] sevan nahIn karatA, aur [asevamAna api ] koI sevan nahIn karatA huA bhI [sevaka ] sevan karanevAlA haiai — [kasya api ] jaise kisI puruShake [prakaraNacheShTA ] 1prak raNakI cheShTA (koI kArya sambandhI kriyA) vartatI hai [na cha sa prAkaraNa iti bhavati ] tathApi vah 2prAk raNik nahIn hotA .
TIkA : — jaise koI puruSh kisI prakaraNakI kriyAmen pravartamAn hone par bhI prakaraNakA svAmitva na honese prAkaraNik nahIn hai aur dUsarA puruSh prakaraNakI kriyAmen pravRutta na hotA huA bhI prakaraNakA svAmitva honese prAkaraNik hai, isIprakAr samyagdRuShTi pUrvasanchit karmodayase prApta hue
308
1prakaraN=kArya .2 +prAkaraNik=kArya karanevAlA .