rbhavatu samayasAravyAkhyayaivAnubhUte ..3..
jisamen samasta padArtha pratyakSha bhAsit hote hain . vah ananta dharma sahit Atmatattvako pratyakSha dekhatA hai isaliye vah sarasvatIkI mUrti hai . aur usIke anusAr jo shrutagnAn hai vah Atmatattvako parokSha dekhatA hai isaliye vah bhI sarasvatIkI mUrti hai . aur dravyashrut vachanarUp hai vah bhI usakI mUrti hai, kyonki vah vachanonke dvArA anek dharmavAle AtmAko batalAtI hai . isaprakAr samasta padArthonke tattvako batAnevAlI gnAnarUp tathA vachanarUp anekAntamayI sarasvatIkI mUrti hai; isIliye sarasvatIke vANI, bhAratI, shAradA, vAgdevI ityAdi bahutase nAm kahe jAte hain . yah sarasvatIke mUrti anantadharmonko ‘syAt’ padase ek dharmImen avirodharUpase sAdhatI hai, isaliye vah satyArtha hai . kitane hI anyavAdIjan sarasvatIkI mUrtiko anyathA (prakArAntarase) sthApit karate hain, kintu vah padArthako satyArtha kahanevAlI nahIn hai .
yahAn koI prashna karatA hai ki AtmAko anantadharmavAlA kahA hai, so usamen ve ananta dharma kaun kaunase hain ? usakA uttar dete hue kahate hain ki — vastumen astitva, vastutva, prameyatva, pradeshatva, chetanatva, achetanatva, mUrtikatva, amUrtikatva ityAdi (dharma) to guN hain; aur un guNonkA tInon kAlamen samay-samayavartI pariNaman honA paryAy hai, jo ki ananta hain . aur vastumen ekatva, anekatva, nityatva, anityatva, bhedatva, abhedatva, shuddhatva, ashuddhatva Adi anek dharma hain . ve sAmAnyarUp dharma to vachanagochar hain, kintu anya visheSharUp ananta dharma bhI hain jo ki vachanake viShay nahIn hain, kintu ve gnAnagamya hain . AtmA bhI vastu hai, isaliye usamen bhI apane ananta dharma hain .
AtmAke ananta dharmommen chetanatva asAdhAraN dharma hai vah anya achetan dravyommen nahIn hai . sajAtIy jIvadravya ananta hain, unamen bhI yadyapi chetanatva hai tathApi sabakA chetanatva nijasvarUpase bhinna bhinna kahA hai, kyonki pratyek dravyake pradeshabhed honese vah kisIkA kisImen nahIn milatA . vah chetanatva apane ananta dharmommen vyApak hai, isaliye use AtmAkA tattva kahA hai . use yah sarasvatIkI mUrti dekhatI hai aur dikhAtI hai . isaprakAr isake dvArA sarva prANiyonkA kalyAN hotA hai isaliye ‘sadA prakAsharUp raho’ isaprakAr isake prati AshIrvAdarUp vachan kahA ..2..
ab TIkAkAr is granthakA vyAkhyAn karanekA phal chAhate hue pratignA karate hain : —
shlokArtha : — shrImad amRutachandrAchAryadev kahate hain ki [samayasAravyAkhyayA ev ] is samayasAr (shuddhAtmA tathA grantha) kI vyAkhyA (TIkA) se hI [mam anubhUte ] merI anubhUtikI
4