pariNamate tadAsya shvetabhAva svayamkRuta kRiShNabhAva syAt, tathA yadA sa ev gnAnI
paradravyamupabhunjAnonupabhunjAno vA gnAnan prahAy svayamevAgnAnen pariNamate tadAsya gnAnan
svayamkRutamagnAnan syAt . tato gnAnino yadi (bandha) svAparAdhanimitto bandha .
bhunkShe hanta na jAtu me yadi paran durbhukta evAsi bho .
gnAnan sanvas bandhameShyaparathA svasyAparAdhAd dhruvam ..151..
karanekA nimitta nahIn ho sakatA . isaliye gnAnIko parake aparAdhake nimittase bandha nahIn hotA .
aur jab vahI shankh, paradravyako bhogatA huA athavA na bhogatA huA, shvetabhAvako chhoDakar svayamev kRiShNarUp pariNamit hotA hai tab usakA shvetabhAv svayamkRut kRiShNabhAv hotA hai (arthAt svayamev kiye gaye kRiShNabhAvarUp hotA hai), isIprakAr jab vah gnAnI, paradravyako bhogatA huA athavA na bhogatA huA, gnAnako chhoDakar svayamev agnAnarUp pariNamit hotA hai tab usakA gnAn svayamkRut agnAn hotA hai . isaliye gnAnIke yadi (bandha) ho to vah apane hI aparAdhake nimittase (arthAt svayam hI agnAnarUp pariNamit ho tab) bandha hotA hai .
bhAvArtha : — jaise shvet shankh parake bhakShaNase kAlA nahIn hotA, kintu jab vah svayam hI kAlimArUp pariNamit hotA hai tab kAlA ho jAtA hai, isIprakAr gnAnI parake upabhogase agnAnI nahIn hotA, kintu jab svayam hI agnAnarUp pariNamit hotA hai tab agnAnI hotA hai aur tab bandha karatA hai ..220 se 223..
ab isakA kalasharUp kAvya kahate hain : —
shlokArtha : — [gnAnin ] he gnAnI, [jAtu kichint karma kartum uchitan na ] tujhee ka bhI koI bhI karma ka ranA uchit nahIn hai [tathApi ] tathApi [yadi uchyate ] yadi tU yah kahe ki ‘‘[paran me jAtu na, bhunkShe ] paradravya merA ka bhI bhI nahIn hai aur main use bhogatA hUnn’’, [bho durbhukta ev asi ] to tujhase ka hA jAtA hai ki he bhAI, tU kharAb prakArase bhoganevAlA hai; [hanta ] jo terA nahIn hai use tU bhogatA hai yah mahA khedakI bAt hai ! [yadi upabhogata bandha na syAt ] yadi tU ka he ki ‘siddhAntamen yah kahA hai ki paradravyake upabhogase bandha nahIn hotA, isaliye bhogatA hUn ’, [tat kin