yAvattAvadidan sadaiv hi bhavennAtra dvitIyodaya .
nishshank : satatan svayam sa sahajan gnAnan sadA vindati ..160..
ab AkasmikabhayakA kAvya kahate hain : —
shlokArtha : — [etat svata siddhan gnAnam kil ekan ] yah svatasiddha gnAn ek hai, [anAdi ] anAdi hai, [anantam ] ananta hai, [achalan ] achal hai . [idan yAvat tAvat sadA ev hi bhavet ] vah jab tak hai tab tak sadA hI vahI hai, [atra dvitIyodaya na ] usamen dUsarekA uday nahIn hai . [tat ] isaliye [atra Akasmikam kinchan na bhavet ] is gnAnamen Ak smik kuchh bhI nahIn hotA . [gnAnina tad-bhI kuta ] aisA jAnanevAle gnAnIko ak smAtkA bhay ka hAnse ho sakatA hai ? [sa svayam satatan nishshanka sahajan gnAnan sadA vindati ] vah to svayam nirantar nishank vartatA huA sahaj gnAnakA sadA anubhav karatA hai .
bhAvArtha : — ‘yadi kuchh anirdhArit aniShTa ekAek utpanna hogA to ?’ aisA bhay rahanA Akasmikabhay hai . gnAnI jAnatA hai ki — AtmAkA gnAn svatasiddha, anAdi, anant, achal, ek hai . usamen dUsarA kuchh utpanna nahIn ho sakatA; isaliye usamen kuchh bhI anirdhArit kahAnse hogA arthAt akasmAt kahAnse hogA ? aisA jAnanevAle gnAnIko Akasmik bhay nahIn hotA, vah to nishank vartatA huA apane gnAnabhAvakA nirantar anubhav karatA hai .
isaprakAr gnAnIko sAt bhay nahIn hote .
prashna : — aviratasamyagdRuShTi Adiko bhI gnAnI kahA hai aur unake bhayaprakRitikA uday hotA hai tathA usake nimittase unake bhay hotA huA bhI dekhA jAtA hai; tab phi ra gnAnI nirbhay kaise hai ?
samAdhAn : — bhayaprakRitike udayake nimittase gnAnIko bhay utpanna hotA hai . aur antarAyake prabal udayase nirbal honeke kAraN us bhayakI vedanAko sahan na kar sakanese gnAnI us bhayakA ilAj bhI karatA hai . parantu use aisA bhay nahIn hotA ki jisase jIv svarUpake gnAnashraddhAnase chyut ho jAye . aur jo bhay utpanna hotA hai vah mohakarmakI bhay nAmak prakRitikA doSh hai; gnAnI svayam usakA svAmI hokar kartA nahIn hotA, gnAtA hI rahatA hai . isaliye gnAnIke bhay nahIn hai .160.