kahAnajainashAstramAlA ]
bandha adhikAr
371
bhUmau sthita, shastravyAyAmakarma kurvANa, anekaprakArakaraNai sachitAchittavastUni nighnan,
rajasA badhyate . tasya katamo bandhahetu? na tAvatsvabhAvat ev rajobahulA bhUmi,
snehAnabhyaktAnAmapi tatrasthAnAn tatprasangAt . na shastravyAyAmakarma, snehAnabhyaktAnAmapi tasmAt
tatprasangAt . nAnekaprakArakaraNAni, snehAnabhyaktAnAmapi taistatprasangAt . na sachittA-
chittavastUpaghAta, snehAnabhyaktAnAmapi tasminstatprasangAt . tato nyAyabalenaivaitadAyAtan, yattasmin
puruShe snehAbhyangakaraNan sa bandhahetu . evan mithyAdraShTi Atmani rAgAdIn kurvANa, svabhAvat
ev karmayogyapudgalabahule loke kAyavAngmanakarma kurvANa, anekaprakArakaraNai sachittA-
chittavastUni nighnan, karmarajasA badhyate . tasya katamo bandhahetu ? na tAvatsvabhAvat ev
padArtha)se mardanayukta huA, svabhAvata hI bahutasI dhUlimay bhUmimen rahA huA, shastronke
vyAyAmarUp karma(kriyA)ko karatA huA, anek prakArake karaNonke dvArA sachitta tathA achitta
vastuonkA ghAt karatA huA, (us bhUmikI) dhUlise baddha hotA hai — lipta hotA hai . (yahAn
vichAr karo ki) inamense us puruShake bandhakA kAraN kaun hai ? pahale, jo svabhAvase hI
bahutasI dhUlise bharI huI bhUmi hai vah dhUlibandhakA kAraN nahIn hai; kyonki yadi aisA ho
to jinhonne tailAdikA mardan nahIn kiyA hai aise us bhUmimen rahe hue puruShonko bhI dhUlibandhakA
prasang A jAegA . shastronkA vyAyAmarUp karma bhI dhUlibandhakA kAraN nahIn hai; kyonki yadi
aisA ho to jinhonne telAdikA mardan nahIn kiyA hai unake bhI shastravyAyAmarUp kriyAke
karanese dhUlibandhakA prasang A jAegA . anek prakArake kAraN bhI dhUlibandhakA kAraN nahIn
hain; kyonki yadi aisA ho to jinhonne tailAdikA mardan nahIn kiyA hai unake bhI anek prakArake
kAraNonse dhUlibandhakA prasang A jAegA . sachitta tathA achitta vastuonkA ghAt bhI
dhUlibandhakA kAraN nahIn hai; kyonki yadi aisA ho to jinhonne tailAdikA mardan nahIn kiyA
unhen bhI sachitta tathA achitta vastuonkA ghAt karanese dhUlibandhakA prasang A jAegA .
isalie nyAyake balase hI yah phalit ( – siddha) huA ki, us puruShamen tailAdikA mardan
karanA bandhakA kAraN hai . isIprakAr — mithyAdRuShTi apanemen rAgAdik karatA huA, svabhAvase
hI jo bahutase karmayogya pudgalonse bharA huA hai aise lokamen kAy-vachan-manakA karma
(kriyA) karatA huA, anek prakArake karaNonke dvArA sachitta tathA achitta vastuonkA ghAt
karatA huA, karmarUp rajase bandhatA hai . (yahAn vichAr karo ki) inamense us puruShake bandhakA
kAraN kaun hai ? pratham, svabhAvase hI jo bahutase karmayogya pudgalonse bharA huA hai aisA
lok bandhakA kAraN nahIn hai; kyonki yadi aisA ho to siddhonko bhI, jo ki lokamen rah