jo maNNadi jIvemi ya jIvijjAmi ya parehin sattehin .
parajIvAnahan jIvayAmi, parajIvairjIvye chAhamityadhyavasAyo dhruvamagnAnam . sa tu yasyAsti sognAnitvAnmithyAdraShTi, yasya tu nAsti sa gnAnitvAt samyagdraShTi .
kathamayamadhyavasAyognAnamiti chet — AUdayeN jIvadi jIvo evan bhaNanti savvaNhU .
gAthArtha : — [ya ] jo jIv [manyate ] yah mAnatA hai ki [jIvayAmi ] main par jIvonko jilAtA hUn [cha ] aur [parai sattvai ] par jIv [jIvye cha ] mujhe jilAte hain, [sa ] vah [mUDha ] mUDh ( – mohI) hai, [agnAnI ] agnAnI hai, [tu ] aur [ata viparIta ] isase viparIt (jo aisA nahIn mAnatA, kintu isase ulTA mAnatA hai) vah [gnAnI ] gnAnI hai .
TIkA : — ‘par jIvonko main jilAtA hUn, aur par jIv mujhe jilAte hain ’ isaprakArakA adhyavasAy dhruvarUpase ( – atyanta nishchitarUpase) agnAn hai . yah adhyavasAy jisake hai vah jIv agnAnIpaneke kAraN mithyAdRuShTi hai; aur jisake yah adhyavasAy nahIn hai vah jIv gnAnIpaneke kAraN samyagdRuShTi hai .
bhAvArtha : — yah mAnanA agnAn hai ki ‘par jIv mujhe jilAtA hai aur main parako jilAtA hUn’ . jisake yah agnAn hai vah mithyAdRuShTi hai; tathA jisake yah agnAn nahIn hai vah samyagdRuShTi hai ..250..
ab yah prashna hotA hai ki yah (jIvanakA) adhyavasAy agnAn kaise hai ? isakA uttar kahate hain : —