shraddhatte . gnAnamashraddadhAnashchAchArAdyekAdashAngann shrutamadhIyAnopi shrutAdhyayanaguNAbhAvAnna gnAnI syAt . sa kil guNa shrutAdhyayanasya yadvivikta vastubhUtagnAnamayAtmagnAnan; tachcha vivikta vastubhUtan gnAnam- shraddadhAnasyAbhavyasya shrutAdhyayanen na vidhAtun shakyet . tatastasya tadguNAbhAva . tatashcha gnAnashraddhAnAbhAvAt sognAnIti pratiniyata .
saddahadi ya pattedi ya rochedi ya tah puNo ya phAsedi .
kAraN, mokShakI hI shraddhA nahIn karatA . isaliye vah gnAnakI bhI shraddhA nahIn karatA . aur gnAnakI shraddhA na karatA huA, vah (abhavya) AchArAng Adi gyArah angarUp shrutako (shAstronko) paDhatA huA bhI, shAstrapaThanakA jo guN usake abhAvake kAraN gnAnI nahIn hai . jo bhinnavastubhUt gnAnamay AtmAkA gnAn vah shAstrapaThanakA guN hai; aur vah to (aisA shuddhAtmagnAn to), bhinnavastubhUt gnAnakI shraddhA na karanevAle abhavyake shAstrapaThanake dvArA nahIn kiyA jA sakatA (arthAt shAstrapaThan usako shuddhAtmagnAn nahIn kar sakatA); isaliye usake shAstrapaThanake guNakA abhAv hai; aur isaliye gnAn-shraddhAnake abhAvake kAraN vah agnAnI siddha huA .
bhAvArtha : — abhavya jIv gyArah angonko paDhe tathApi use shuddha AtmAkA gnAn-shraddhAn nahIn hotA; isaliye use shAstrapaThanane guN nahIn kiyA; aur isaliye vah agnAnI hI hai ..274..
shiShya puna pUchhatA hai ki — abhavyako dharmakA shraddhAn to hotA hai; phi ra bhI yah kyon kahA hai ki ‘usake shraddhAn nahIn hai’ ? isakA uttar kahate hain : —
gAthArtha : — [sa ] vah (abhavya jIv) [ bhoganimittan dharman ] bhogake nimittarUp dharmakI hI [shraddadhAti cha ] shraddhA karatA hai, [pratyeti cha ] usIkI pratIti karatA hai, [rochayati cha ] usIkI ruchi karatA hai [tathA puna spRushati cha ] aur usIkA sparsha karatA hai, [na tu karmakShayanimittam ]