Samaysar-Hindi (English transliteration). Kalash: 175.

< Previous Page   Next Page >


Page 413 of 642
PDF/HTML Page 446 of 675

 

kahAnajainashAstramAlA ]
bandha adhikAr
413
svayam na pariNamate, paradravyeNaiv svayam rAgAdibhAvApannatayA svasya rAgAdinimittabhUten,
shuddhasvabhAvAtprachyavamAn ev, rAgAdibhi pariNamyate
. iti tAvadvastusvabhAva .
(upajAti)
na jAtu rAgAdinimittabhAv-
mAtmAtmano yAti yathArkakAnta
.
tasminnimittan parasang ev
vastusvabhAvoyamudeti tAvat
..175..
shuddhasvabhAvatvake kAraN rAgAdikA nimittatva na honese (svayam apaneko rAgAdirUp pariNamanakA
nimitta na honese) apane Ap hI rAgAdirUp nahIn pariNamatA, parantu jo apane Ap rAgAdibhAvako
prApta honese AtmAko rAgAdikA nimitta hotA hai aise paradravyake dvArA hI, shuddhasvabhAvase chyut hotA
huA hI, rAgAdirUp pariNamit kiyA jAtA hai
.aisA vastusvabhAv hai .

bhAvArtha :spha TikamaNi svayam to mAtra ekAkAr shuddha hI hai; vah pariNamanasvabhAvavAlA hone par bhI akelA apane Ap lalAI-AdirUp nahIn pariNamatA, kintu lAl Adi paradravyake nimittase (svayam lalAI-AdirUp pariNamate aise paradravyake nimittase) lalAI-AdirUp pariNamatA hai . isIprakAr AtmA svayam to shuddha hI hai; vah pariNamanasvabhAvavAlA hone par bhI akelA apane Ap rAgAdirUp nahIn pariNamatA, parantu rAgAdirUp paradravyake nimittase (arthAt svayam rAgAdirUp pariNaman karanevAle paradravyake nimittase) rAgAdirUp pariNamatA hai . aisA vastukA hI svabhAv hai, usamen anya kisI tarkako avakAsh nahIn hai ..278-279..

ab is arthakA kalasharUp kAvya kahate hain :

shlokArtha :[yathA arkakAnta ] sUryakAntamaNikI bhAnti (-jaise sUryakAntamaNi svata hI agnirUp pariNamit nahIn hotA, usake agnirUp pariNamanamen sUryabimba nimitta hai, usIprakAr) [AtmA Atmana rAgAdinimittabhAvam jAtu na yAti ] AtmA apaneko rAgAdikA nimitta ka bhI bhI nahIn hotA, [tasmin nimittan parasanga ev ] usamen nimitta parasang hI (paradravyakA sang hI) hai [ayam vastusvabhAva udeti tAvat ] aisA vastusvabhAv prakAshamAn hai . (sadaiv vastukA aisA hI svabhAv hai, ise kisIne banAyA nahIn hai .) .175.

‘aise vastusvabhAvako jAnatA huA gnAnI rAgAdiko nijarUp nahIn karatA’ is arthakA, tathA AgAmI gAthAkA sUchak shlok kahate hain :