cha tAvatkartaiv syAt . yadaiv nimittabhUtan dravyan pratikrAmati pratyAchaShTe cha tadaiv naimittikabhUtan bhAvan pratikrAmati pratyAchaShTe cha, yadA tu bhAvan pratikrAmati pratyAchaShTe cha tadA sAkShAdakartaiv syAt .
AdhAkammAdIyA poggaladavvassa je ime dosA .
kah te kuvvadi NANI paradavvaguNA du je Nichchan ..286.. pratikramaN tathA pratyAkhyAn karatA hai, aur jab bhAvakA pratikramaN tathA pratyAkhyAn karatA hai tab vah sAkShAt akartA hI hai .
bhAvArtha : — atIt kAlamen jin paradravyonkA grahaN kiyA thA unhen vartamAnamen achchhA samajhanA, unake sanskAr rahanA, unake prati mamatva rahanA, vah dravya-apratikramaN hai aur un paradravyonke nimittase jo rAgAdibhAv hue the unhen vartamAnamen achchhA jAnanA, unake sanskAr rahanA, unake prati mamatva rahanA, bhAv-apratikramaN hai . isI prakAr AgAmI kAl sambandhI paradravyonkI ichchhA rakhanA, mamatva rakhanA, dravya apratyAkhyAn hai aur un paradravyonke nimittase AgAmI kAlamen honevAle rAgAdibhAvonkI ichchhA rakhanA, mamatva rakhanA, bhAv apratyAkhyAn hai . isaprakAr dravya- apratikramaN aur bhAv-apratikramaN tathA dravya-apratyAkhyAn aur bhAv-apratyAkhyAn — aisA jo apratikramaN aur apratyAkhyAnakA do prakArase upadesh hai, vah dravyabhAvake nimitta-naimittikabhAvako batalAtA hai . isase yah siddha huA ki — paradravya to nimitta hai aur rAgAdibhAv naimittik hain . isaprakAr AtmA rAgAdibhAvonko svayamev na karanese rAgAdibhAvonkA akartA hI hai aisA siddha huA . isaprakAr yadyapi yah AtmA rAgAdibhAvonkA akartA hI hai tathApi jab tak usake nimittabhUt paradravyake apratikramaN-apratyAkhyAn hain tab tak usake rAgAdibhAvonke apratikramaN-apratyAkhyAn hain, aur jab tak rAgAdibhAvonke apratikramaN-apratyAkhyAn hain tab tak vah rAgAdibhAvonkA kartA hI hai; jab vah nimittabhUt paradravyake pratikramaN-pratyAkhyAn karatA hai tab usake naimittik rAgAdibhAvonke bhI pratikramaN-pratyAkhyAn ho jAte hain, aur jab rAgAdibhAvonke pratikramaN- pratyAkhyAn ho jAte hain tab vah sAkShAt akartA hI hai ..283 se 285..
ab dravya aur bhAvakI nimitta-naimittikatAkA udAharaN dete hain : —