ya ev nirvikArachaitanyachamatkAramAtramAtmasvabhAvan tadvikArakArakan bandhAnAn cha svabhAvan vignAy bandhebhyo viramati, sa ev sakalakarmamokShan kuryAt . etenAtmabandhayordvidhAkaraNasya mokShahetutvan niyamyate .
kenAtmabandhau dvidhA kriyete iti chet — jIvo bandho ya tahA chhijjanti salakkhaNehin Niyaehin .
AtmabandhayordvidhAkaraNe kArye karturAtmana karaNamImAnsAyAn, nishchayata svato
TIkA : — jo, nirvikArachaitanyachamatkAramAtra AtmasvabhAvako aur us (AtmA) ke vikAr karanevAle bandhonke svabhAvako jAnakar, bandhonse virakta hotA hai, vahI samasta karmonse mukta hotA hai . is(kathan)se aisA niyam kiyA jAtA hai ki AtmA aur bandhakA dvidhAkaraN (pRuthakkaraN) hI mokShakA kAraN hai (arthAt AtmA aur bandhako bhinna-bhinna karanA hI mokShakA kAraN hai aisA nirNIt kiyA jAtA hai) ..293..
‘AtmA aur bandha kis(sAdhan)ke dvArA dvidhA (alag) kiye jAte hain ?’ aisA prashna hone par uttar dete hain : —
gAthArtha : — [jIva cha tathA bandha ] jIv tathA bandha [niyatAbhyAm svalakShaNAbhyAn ] niyat svalakShaNonse (apane-apane nishchit lakShaNonse) [chhidyete ] chhede jAte hain; [pragnAchhedanaken ] pragnArUp chhenIke dvArA [chhinnau tu ] chhede jAne par [nAnAtvam Apannau ] ve nAnApanako prApta hote hain arthAt alag ho jAte hain .
TIkA : — AtmA aur bandhako dvidhA karanerUp kAryamen kartA jo AtmA usake 1karaN sambandhI 2mIsAnsA karane par, nishchayata (nishchayanayase) apanese bhinna karaNakA abhAv honese
1karaN = sAdhan; karaN nAmakA kArak . 2mImAnsA = gaharI vichAraNA; tapAs; samAlochanA .