bhAvA pare ye kil te pareShAm .
bhAvA pare sarvat ev heyA ..184..
chhoD degI; aur [tat-tyAge ] isaprakAr chetanA apane astitvako chhoDane par, (1) [chita api
jaDatA bhavati ] chetanake jaDatva A jAyegA arthAt AtmA jaD ho jAy, [cha ] aur (2)
[vyApakAt vinA vyApya AtmA antam upaiti ] vyApak (chetAnA)ke binA vyApya jo AtmA
vah naShTa ho jAyegA ( – isaprakAr do doSh Ate hain)
bhAvArtha : — samasta vastuain sAmAnyavisheShAtmak hain . isalie unhen pratibhAsanevAlI chetanA bhI sAmAnyapratibhAsarUp ( – darshanarUp) aur visheShapratibhAsarUp ( – gnAnarUp) honI chAhie . yadi chetanA apanI darshanagnAnarUpatAko chhoD de to chetanAkA hI abhAv hone par, yA chetan AtmAko (apane chetanA guNakA abhAv hone par) jaDatva A jAyagA, athavA to vyApakake abhAvase vyApya aise AtmAkA abhAv ho jAyegA . (chetanA AtmAkI sarva avasthAommen vyApta honese vyApak hai aur AtmA chetan honese chetanAkA vyApya hai . isalie chetanAkA abhAv hone par AtmAkA bhI abhAv ho jAyegA .) isaliye chetanAko darshanagnAnasvarUp hI mAnanA chAhie .
yahAn tAtparya yah hai ki — sAnkhyamatAvalambI Adi kitane hI log sAmAnya chetanAko hI mAnakar ekAnta kathan karate hain, unakA niShedh karaneke lie yahAn yah batAyA gayA hai ki ‘vastukA svarUp sAmAnyavisheSharUp hai, isalie chetanAko sAmAnyavisheSharUp angIkAr karanA chAhie’ .183.
ab AgAmI kathanakA sUchak shlok kahate hain : —
shlokArtha : — [chita ] chaitanyakA (AtmAkA) to [eka chinmaya ev bhAva ] ek chinmay hI bhAv hai, aur [ye pare bhAvA ] jo anya bhAv hain [te kil pareShAm ] ve vAstavamen dUsaronke bhAv hain; [tat : ] isalie [chinmaya bhAva ev grAhya ] (ek) chinmay bhAv hI grahaN ka rane yogya hai, [pare bhAvA sarvata ev heyA ] anya bhAv sarvathA tyAjya hain .184.
ab is upadeshakI gAthA kahate hain : —
440