seTikAtra tAvachchhavetaguNanirbharasvabhAvan dravyam . tasya tu vyavahAreN shvaityan kungyAdi paradravyam . athAtra kuDayAde paradravyasya shvaityasya shvetayitrI seTikA kin bhavati kin na bhavatIti tadubhayatattvasambandho mImAnsyate — yadi seTikA kuDayAderbhavati tadA yasya yadbhavati tattadev bhavati yathAtmano gnAnan bhavadAtmaiv bhavatIti tattvasambandhe jIvati seTikA kuDayAderbhavantI kuDayAdirev bhavet; evan sati seTikAyA svadravyochchheda . na cha dravyAntarasankra masya pUrvamev pratiShiddhatvAddravyasyAstyuchchheda . tato na bhavati seTikA kuDayAde . yadi na bhavati seTikA kuDayAdestarhi kasya seTikA bhavati ? seTikAyA ev seTikA bhavati . nanu katarAnyA seTikA seTikAyA [pashyati ] dekhatA hai . [yathA ] jaise [seTikA ] kalaI [Atmana svabhAven ] apane svabhAvase [paradravyan ] paradravyako [seTayati ] saphe da ka ratI hai, [tathA ] usIprakAr [gnAtA api ] gnAtA bhI [svaken bhAven ] apane svabhAvase [paradravyan ] paradravyako [vijahAti ] tyAgatA hai . [yathA ] jaise [seTikA ] kalaI [Atmana svabhAven ] apane svabhAvase [paradravyan ] paradravyako [seTayati ] saphe da ka ratI hai, [tathA ] usIprakAr [samyagdRuShTi ] samyagdRuShTi [svabhAven ] apane svabhAvase [paradravyan ] paradravyako [shraddhatte ] shraddhAn karatA hai . [evan tu ] isaprakAr [gnAnadarshanacharitre ] gnAn-darshan-chAritramen [vyavahAranayasya vinishchaya ] vyavahAranayakA nirNay [bhaNita ] ka hA hai; [anyeShu paryAyeShu api ] anya paryAyommen bhI [evam ev gnAtavya ] isIprakAr jAnanA chAhie .
TIkA : — is jagatamen kalaI hai, vah shvetaguNase paripUrNa svabhAvavAlA dravya hai . dIvAr- Adi paradravya vyavahArase us kalaIkA shvaitya hai (arthAt kalaIke dvArA shvet kiye jAne yogya padArtha hai) . ab, ‘shvet karanevAlI kalaI, shvet kI jAne yogya jo dIvAr-Adi paradravya usakI hai yA nahIn ?’ — isaprakAr un dononke tAttvik (pAramArthik) sambandhakA yahAn vichAr kiyA jAtA hai : — yadi kalaI dIvAr-Adi paradravyakI ho to kyA ho vah pratham vichAr karate hain : — ‘jisakA jo hotA hai vah vahI hotA hai, jaise AtmAkA gnAn honese gnAn vah AtmA hI hai ( – pRuthak dravya nahIn);’ — aisA tAttvik sambandha jIvit (arthAt vidyamAn) honese, kalaI yadi dIvAr-AdikI ho to kalaI vah dIvAr-Adi hI hogI (arthAt kalaI dIvAr-AdirUp hI honA chAhie, dIvAr- Adise pRuthak dravya nahIn honA chAhie); aisA hone par, kalaIke svadravyakA uchchhed (nAsh) ho
506