seTikA seTikAyA, kintu svasvAmyanshAvevAnyau . kimatra sAdhyan svasvAmyanshavyavahAreN ? na kimapi . tarhi na kasyApi seTikA, seTikA seTikaiveti nishchaya . yathAyan draShTAntastathAyan dArShTAntika — chetayitAtra tAvaddarshanaguNanirbharasvabhAvan dravyam . tasya tu vyavahAreN drashyan pudgalAdi paradravyam . athAtra pudgalAde paradravyasya drashyasya darshakashchetayitA kin bhavati kin na bhavatIti tadubhayatattvasambandho mImAnsyate — yadi chetayitA pudgalAderbhavati tadA yasya yadbhavati tattadev bhavati yathAtmano gnAnan bhavadAtmaiv bhavatIti tattvasambandhe jIvati chetayitA pudgalAderbhavan pudgalAdirev bhavet; evan sati chetayitu svadravyochchheda . na cha dravyAntarasankra masya pUrvamev pratiShiddhatvAddravyasyAstyuchchheda . tato na bhavati chetayitA pudgalAde . yadi na bhavati chetayitA pudgalAdestarhi kasya chetayitA bhavati ? chetayiturev chetayitA bhavati . nanu kataronyashchetayitA chetayituryasya chetayitA bhavati ? na khalvanyashchetayitA chetayitu, kintu svasvAmyanshAvevAnyau . kimatra sAdhyan svasvAmyanshavyavahAreN ? na kimapi . pahale hI niShedh kiyA gayA hai . isaliye (yah siddha huA ki) kalaI dIvAr-AdikI nahIn hai . (Age aur vichAr karate hain :) yadi kalaI dIvAr-AdikI nahIn hai to kalaI kisakI hai ? kalaIkI hI kalaI hai . (is) kalaIse bhinna aisI dUsarI kaunasI kalaI hai ki jisakI (yah) kalaI hai ? (is) kalaIse bhinna anya koI kalaI nahIn hai, kintu ve do sva-svAmirUp ansh hI hain . yahAn sva-svAmirUp anshonke vyavahArase kyA sAdhya hai ? kuchh bhI sAdhya nahIn hai . tab phi ra kalaI kisIkI nahIn hai, kalaI kalaI hI hai — yah nishchay hai . jaise yah dRuShTAnta hai, usIprakAr yah dArShTAnta hai : — is jagatamen chetayitA hai vah darshanaguNase paripUrNa svabhAvavAlA dravya hai . pudgalAdi paradravya vyavahArase use chetayitAkA dRushya hai . ab, ‘darshak (dekhanevAlA yA shraddhAn karanevAlA) chetayitA, dRushya (dekhane yogya yA shraddhAn karane yogya) jo pudgalAdikA paradravya usakA hai yA nahIn ?’ — isaprakAr un dononke tAttvik sambandhakA yahAn vichAr karate hain : — yadi chetayitA pudgalAdikA ho to kyA ho yah pahale vichAr karate hain : — ‘jisakA jo hotA hai vah vahI hotA hai, jaise AtmAkA gnAn honese gnAn vah AtmA hI hai;’ — aisA tAttvik sambandha jIvanta honese, chetayitA yadi pudgalAdi ho to chetayitA pudgalAdi hI honA chAhiye . (arthAt chetayitA pudgalAdisvarUp hI honA chAhie); aisA hone par, chetayitAke svadravyakA uchchhed ho jAyagA . kintu dravyakA uchchhed to nahIn hotA, kyonki ek dravyakA anya dravyarUpamen sankramaN honekA to pahale hI niShedh kar diyA hai . isase (yah siddha huA ki) chetayitA pudgalAdikA nahIn hai . (Age aur vichAr karate hain :) chetayitA yadi pudgalAdikA nahIn hai to chetayitA kisakA hai ? chetayitAkA hI