vyavahAranayo hi sarva evAbhUtArthatvAdabhUtamarthan pradyotayati, shuddhanay ek ev bhUtArthatvAt bhUtamarthan pradyotayati . tathA hi — yathA prabalapank samvalanatirohitasahajaikAchchhabhAvasya payasonubhavitAra puruShA pank payasorvivekamakurvanto bahavonachchhamev tadanubhavanti; kechittu svakaravikIrNak takanipAtamAtropajanitapank payovivekatayA svapuruShakArAvirbhAvitasahajaikAchchha- bhAvatvAdachchhamev tadanubhavanti; tathA prabalakarmasamvalanatirohitasahajaikagnAyakabhAvasyAtmanonubhavitAra puruShA AtmakarmaNorvivekamakurvanto vyavahAravimohitahRudayA pradyotamAnabhAvavaishvarUpyan tamanubhavanti; bhUtArthadarshinastu svamatinipAtitashuddhanayAnubodhamAtropajanitAtmakarmavivekatayA svapuruShakArA-
gAthArtha : — [vyavahAra ] vyavahAranay [abhUtArtha ] abhUtArtha hai [tu ] aur [shuddhanaya ] shuddhanay [bhUtArtha ] bhUtArtha hai, aisA [darshita ] RuShIshvaronne batAyA hai; [jIva ] jo jIv [bhUtArthan ] bhUtArthakA [Ashrita ] Ashray letA hai vah jIv [khalu ] nishchayase (vAstavamen) [samyagdRuShTi ] samyagdRuShTi [bhavati ] hai .
TIkA : — vyavahAranay sab hI abhUtArtha hai, isaliye vah avidyamAn, asatya, abhUt arthako pragaT karatA hai; shuddhanay ek hI bhUtArtha honese vidyamAn, satya, bhUt arthako pragaT karatA hai . yah bAt dRuShTAntase batalAte hain : — jaise prabal kIchaDake milanese jisakA sahaj ek nirmalabhAv tirobhUt (AchchhAdit) ho gayA hai, aise jalakA anubhav karanevAle puruSh — jal aur kIchaDakA vivek na karanevAle (dononke bhedako na samajhanevAle) — bahutase to us jalako malin hI anubhavate hain, kintu kitane hI apane hAthase DAle huve 1katakaphalake paDane mAtrase utpanna jal-kAdavakI vivekatAse, apane puruShArtha dvArA AvirbhUt kiye gaye sahaj ek nirmalabhAvapanese, us jalako nirmal hI anubhav karate hain; isIprakAr prabal karmonke milanese, jisakA sahaj ek gnAyakabhAv tirobhUt ho gayA hai, aise AtmAkA anubhav karanevAle puruSh — AtmA aur karmakA vivek (bhed) na karanevAle, vyavahArase vimohit hRudayavAle to, use (AtmAko) jisamen bhAvonkI vishvarUpatA (anekarUpatA) pragaT hai aisA anubhav karate hain; kintu bhUtArthadarshI (shuddhanayako dekhanevAle) apanI buddhise DAle huve shuddhanayake anusAr bodh honemAtrase utpanna Atma-karmakI vivekatAse, apane puruShArtha dvArA AvirbhUt kiye gaye sahaj ek
1. katakaphal=nirmalI; (ek auShadhi jisase kIchaD nIche baiTh jAtA hai) .