virbhAvitasahajaikagnAyakabhAvatvAt pradyotamAnaikagnAyakabhAvan tamanubhavanti . tadatra ye bhUtArthamAshrayanti ta ev samyak pashyanta samyagdRuShTayo bhavanti, na punaranye, katakasthAnIyatvAt shuddhanayasya . ata pratyagAtmadarshibhirvyavahAranayo nAnusartavya .
ath cha keShAnchitkadAchitsopi prayojanavAn . yata — gnAyakabhAvatvake kAraN use (AtmAko) jisamen ek gnAyakabhAv prakAshamAn hai aisA anubhav karate hain . yahAn, shuddhanay katakaphalake sthAn par hai, isaliye jo shuddhanayakA Ashray lete hain ve hI samyak avalokan karanese samyagdRuShTi hain, dUsare (jo ashuddhanayakA sarvathA Ashray lete hain ve) samyagdRuShTi nahIn hain . isaliye karmonse bhinna AtmAke dekhanevAlonko vyavahAranay anusaraN karane yogya nahIn hai .
bhAvArtha : — yahAn vyavahAranayako abhUtArtha aur shuddhanayako bhUtArtha kahA hai . jisakA viShay vidyamAn na ho, asatyArtha ho, use abhUtArtha kahate hain . vyavahAranayako abhUtArtha kahanekA Ashay yah hai ki — shuddhanayakA viShay abhed ekAkArarUp nitya dravya hai, usakI dRuShTimen bhed dikhAI nahIn detA; isalie usakI dRuShTimen bhed avidyamAn, asatyArtha hI kahanA chAhie . aisA na samajhanA chAhie ki bhedarUp koI vastu hI nahIn hai . yadi aisA mAnA jAye to jaise vedAntamatavAle bhedarUp anityako dekhakar avastu mAyAsvarUp kahate hain aur sarvavyApak ek abhed nitya shuddhabrahmako vastu kahate hain vaisA siddha ho aur usase sarvathA ekAnta shuddhanayake pakSharUp mithyAdRuShTikA hI prasang Aye . isalie yahAn aisA samajhanA chAhie ki jinavANI syAdvAdarUp hai, vah prayojanavash nayako mukhya-gauN karake kahatI hai . prANiyonko bhedarUp vyavahArakA pakSha to anAdi kAlase hI hai aur isakA upadesh bhI bahudhA sarva prANI paraspar karate hain . aur jinavANImen vyavahArakA upadesh shuddhanayakA hastAvalamba (sahAyak) jAnakar bahut kiyA hai; kintu usakA phal sansAr hI hai . shuddhanayakA pakSha to kabhI AyA nahIn aur usakA upadesh bhI viral hai — vah kahIn kahIn pAyA jAtA hai . isaliye upakArI shrIgurune shuddhanayake grahaNakA phal mokSha jAnakar usakA upadesh pradhAnatAse diyA hai ki — ‘‘shuddhanay bhUtArtha hai, satyArtha hai; isakA Ashray lenese samyagdRuShTi ho sakatA hai; ise jAne binA jab tak jIv vyavahAramen magna hai tab tak AtmAke gnAnashraddhAnarUp nishchay samyaktva nahIn ho sakatA .’’ aisA Ashay samajhanA chAhie ..11..
ab, ‘‘yah vyavahAranay bhI kisI kisIko kisI kAl prayojanavAn hai, sarvathA niShedh karane yogya nahIn hai; isaliye usakA upadesh hai’’ yah kahate hain : —
24