(svAgatA) dravyalingamamakAramIlitai- drarshyate samayasAr ev na . dravyalingamih yatkilAnyato gnAnamekamidamev hi svata ..243..
shlokArtha : — [vyavahAr-vimUDh-dRuShTaya janA paramArtha no kalayanti ] jinakI dRuShTi (buddhi) vyavahAramen hI mohit hai aise puruSh paramArthako nahIn jAnate, [ih tuSh-bodh-vimugdha- buddhaya tuShan kalayanti, na taNDulam ] jaise jagatamen jinakI buddhi tuShake gnAnamen hI mohit hai ( – mohako prApta huI hai) aise puruSh tuShako hI jAnate hain, tandul ( – chAval) ko nahIn jAnate.
bhAvArtha : — jo dhAnake chhilakon par hI mohit ho rahe hain, unhInko kUTate rahate hain, unhonne chAvalonko jAnA hI nahIn hai; isIprakAr jo dravyaling Adi vyavahAramen mugdha ho rahe hain (arthAt jo sharIrAdikI kriyAmen mamatva kiyA karate hain), unhonne shuddhAtmAnubhavanarUp paramArthako jAnA nahIn hai; arthAt aise jIv sharIrAdi paradravyako hI AtmA jAnate hain, ve paramArtha AtmAke svarUpako jAnate hI nahIn.242.
ab, AgAmI gAthAkA sUchak kAvya kahate hain : —
shlokArtha : — [dravyalingga-mamakAr-mIlitai samayasAra ev na dRushyate ] jo dravyalingamen mamakArake dvArA andh — vivek rahit hain, ve samayasArako hI nahIn dekhate; [yat ih dravyalingam kil anyata ] kyonki is jagatamen dravyaling to vAstavamen anya dravyase hotA hai, [idam gnAnam ev hi ekam svata ] mAtra yah gnAn hI nijase (Atmadravyase) hotA hai.
bhAvArtha : — jo dravyalingamen mamatvake dvArA andh hai unhen shuddhAtmadravyakA anubhav hI nahIn hai, kyonki ve vyavahArako hI paramArtha mAnate hain, isaliye paradravyako hI Atmadravya mAnate hain.243.
586