rayamih paramArthashchetyatAn nityameka .
nna khalu samayasArAduttaran kinchidasti ..244..
bhAvArtha : — vyavahAranayakA viShay to bhedarUp ashuddhadravya hai, isaliye vah paramArtha nahIn hai; nishchayanayakA viShay abhedarUp shuddhadravya hai, isaliye vahI paramArtha hai. isaliye, jo vyavahArako hI nishchay mAnakar pravartan karate hain ve samayasArakA anubhav nahIn karate; jo paramArthako paramArtha mAnakar pravartan karate hain ve hI samayasArakA anubhav karate hain (isaliye ve hI mokShako prApta karate hain)..414..
‘adhik kathanase kyA, ek paramArthakA hI anubhavan karo’ — is arthakA kAvya kahate hain : —
shlokArtha : — [atijalpai analpai durvikalpai alam alam ] bahut kathanase aur bahut durvikalponse bas hoo, bas hoo; [ih ] yahAn mAtra itanA hI kahanA hai ki [ayam paramArtha eka nityam chetyatAm ] is ekamAtra paramArthakA hI nirantar anubhav karo; [svaras-visar-pUrNa- gnAn-visphU rti-mAtrAt samayasArAt uttaran khalu kinychit na asti ] kyonki nijarasake prasArase pUrNa jo gnAn usake sphu rAyamAn honemAtra jo samayasAr ( – paramAtmA) usase uchcha vAstavamen dUsarA kuchh bhI nahIn hai ( – samayasArake atirikta dUsarA kuchh bhI sArabhUt nahIn hai).
bhAvArtha : — pUrNagnAnasvarUp AtmAkA anubhav karanA chAhie; isake atirikta vAstavamen dUsarA kuchh bhI sArabhUt nahIn hai.244.
ab, antim gAthAmen yah samayasAr granthake abhyAs ityAdikA phal kahakar AchAryabhagavAn is granthako pUrNa karate hain; usakA sUchak shlok pahale kahA jA rahA hai : —
shlokArtha : — [Anandamayam vignAnaghanam adhyakShatAm nayat ] Anandamay vignAnaghanako
588