Samaysar-Hindi (English transliteration). Kalash: 249 2.

< Previous Page   Next Page >


Page 598 of 642
PDF/HTML Page 631 of 675

 

samayasAr
[ bhagavAnashrIkundakunda-
(shArdUlavikrIDit)
vishvan gnAnamiti pratarkya sakalan draShTvA svatattvAshayA
bhUtvA vishvamaya pashu pashuriv svachchhandamAcheShTate .
yattattatpararUpato na taditi syAdvAdadarshI pun-
rvishvAdbhinnamavishvavishvaghaTitan tasya svatattvan spRushet
..249..

[ujjhit-nij-pravyakti-riktIbhavad ] apanI vyakti (pragaTatA) ko chhoD denese rikta (shUnya) huA, [parita pararUpe ev vishrAntan ] sampUrNatayA pararUpamen hI vishrAnt (arthAt pararUpake U par hI AdhAr rakhatA huA) aise [pasho gnAnan ] pashukA gnAn (pashuvat ekAntavAdIkA gnAn) [sIdati ] nAshako prApta hotA hai; [syAdvAdina tat puna ] aur syAdvAdIkA gnAn to, [‘yat tat tat ih svarUpata tat’ iti ] ‘jo tat hai vah svarUpase tat hai (arthAt pratyek tattvakovastuko svarUpase tatpanA hai)’ aisI mAnyatAke kAraN [dUraunmagna-ghan-svabhAv-bharata ] atyanta pragaT hue gnAnaghanarUp svabhAvake bhArase, [pUrNan samunmajjati ] sampUrNa udit (pragaT) hotA hai.

bhAvArtha :koI sarvathA ekAntavAdI to yah mAnatA hai kighaTagnAn ghaTake AdhArase hI hotA hai, isaliye gnAn sab prakArase gneyon par hI AdhAr rakhatA hai. aisA mAnanevAle ekAntavAdIke gnAnako to gney pI gaye hain, gnAn svayam kuchh nahIn rahA. syAdvAdI to aisA mAnate hain kignAn apane svarUpase tatsvarUp (gnAnasvarUp) hI hai, gneyAkAr hone par bhI gnAnatvako nahIn chhoDatA. aisI yathArtha anekAnta samajhake kAraN syAdvAdIko gnAn (arthAt gnAnasvarUp AtmA) pragaT prakAshit hotA hai.

isaprakAr svarUpase tatpanekA bhang kahA hai.248.

(ab, dUsare bhangakA kalasharUp kAvya kahate hain :)

shlokArtha :[pashu ] pashu arthAt sarvathA ekantavAdI agnAnI, [‘vishvan gnAnam’ iti pratarkya ] ‘vishva gnAn hai (arthAt sarva gneyapadArtha AtmA hain)’ aisA vichAr karake [sakalan svatattva- AshayA dRuShTavA ] sabako (samasta vishvako) nijatattvakI AshAse dekhakar [vishvamaya bhUtvA ] vishvamay (samasta gneyapadArthamay) hokar, [pashu iv svachchhandam AcheShTate ] pashukI bhAnti svachchhandatayA cheShTA karatA haipravRutta hotA hai; [puna ] aur [syAdvAdadarshI ] syAdvAdakA dekhanevAlA to yah mAnatA hai ki[‘yat tat tat pararUpata na tat’ iti ] ‘jo tat hai vah pararUpase tat nahIn hai (arthAt pratyek tattvako svarUpase tatpanA hone par bhI pararUpase atatpanA hai),’ isaliye [vishvAt bhinnam avishvavishvaghaTitan ] vishvase bhinna aise tathA vishvase (vishvake nimittase)

598