pararUpeN bhavanan pashyanto jAnantonucharantashcha mithyAdraShTayo mithyAgnAnino mithyAchAritrAshcha bhavantotyantamupAyopeyabhraShTA vibhramantyev .
bhUmin shrayanti kathamapyapanItamohA .
mUDhAstvamUmanupalabhya paribhramanti ..266..
yo bhAvayatyaharaha svamihopayukta : .
pAtrIkRuta shrayati bhUmimimAn sa eka ..267..
karate) hue, jAnate hue tathA AcharaN karate hue, mithyAdRuShTi, mithyAgnAnI aur mithyAchAritrI hote hue, upAy-upeyabhAvase atyanta bhraShTa hote hue sansAramen paribhramaN hI karate hain. ab, is arthakA kalasharUp kAvya kahate hain : —
shlokArtha : — [ye ] jo puruSh, [katham api apanIt-mohA ] kisI bhI prakArase jinakA moh dUr ho gayA hai aisA hotA huA, [gnAnamAtra-nij-bhAvamayIm akampAn bhUmin ] gnAnamAtra nij bhAvamay akampa bhUmikAkA (arthAt gnAnamAtra jo apanA bhAv us-may nishchal bhUmikAkA) [shrayanti ] Ashray lete hain [te sAdhakatvam adhigamya siddhA bhavanti ] ve sAdhakatvako prApta karake siddha ho jAte hain; [tu ] parantu [mUDhA ] jo mUDh ( – mohI, agnAnI, mithyAdRuShTi) hai ve [amUm anupalabhya ] is bhUmikAko prApna na karake [paribhramanti ] sansAramen paribhramaN karate hain.
bhAvArtha : — jo bhavya puruSh, guruke upadeshase athavA svayamev kAlalabdhiko prApta karake mithyAtvase rahit hokar, gnAnamAtra apane svarUpako prApta karate hain, usakA Ashray lete hain; ve sAdhak hote hue siddha ho jAte hain; parantu jo gnAnamAtra – nijako prApta nahIn karate, ve sansAramen paribhramaN karate hain.266.
is bhUmikAkA Ashray karanevAlA jIv kaisA hotA hai so ab kahate hain : —
shlokArtha : — [ya ] jo puruSh, [syAdvAd-kaushal-sunishchal-sanyamAbhyAn ] syAdvAdamen
618