Samaysar-Hindi (English transliteration). Kalash: 11.

< Previous Page   Next Page >


Page 41 of 642
PDF/HTML Page 74 of 675

 

kahAnajainashAstramAlA ]
pUrvarang
41
(mAlinI)
na hi vidadhati baddhaspRuShTabhAvAdayomI
sphu Tamupari tarantopyetya yatra pratiShThAm
.
anubhavatu tamev dyotamAnan samantAt
jagadapagatamohIbhUy samyaksvabhAvam ..11..
baddhaspRuShTa Adi rUp dikhAI detA hai vah is dRuShTise to satyArtha hI hai, parantu shuddhanayakI dRuShTise
baddhaspRuShTAditA asatyArtha hai
. is kathanamen TIkAkAr AchAryane syAdvAd batAyA hai aisA jAnanA .

aur, yahAn yah samajhanA chAhie ki yah nay hai so shrutagnAn-pramANakA ansh hai; shrutagnAn vastuko parokSha batalAtA hai; isalie yah nay bhI parokSha hI batalAtA hai . shuddha dravyArthikanayakA viShayabhUt, baddhaspRuShTa Adi pAnch bhAvonse rahit AtmA chaitanyashaktimAtra hai . vah shakti to AtmAmen parokSha hai hI; aur usakI vyakti karmasanyogase matishrutAdi gnAnarUp hai vah kathanchit anubhavagochar honese pratyakSharUp bhI ka halAtI hai, aur sampUrNagnAnkevalagnAn yadyapi chhadmasthake pratyakSha nahIn hai tathApi yah shuddhanay AtmAke kevalagnAnarUpako parokSha batalAtA hai . jab tak jIv is nayako nahIn jAnatA tab tak AtmAke pUrNa rUpakA gnAn-shraddhAn nahIn hotA . isalie shrI gurune is shuddhanayako pragaT karake upadesh kiyA hai ki baddhaspRuShTa Adi pAnch bhAvonse rahit pUrNagnAnaghanasvabhAv AtmAko jAnakar shraddhAn karanA chAhie, paryAyabuddhi nahIn rahanA chAhie .

yahAn koI aisA prashna kare kiaisA AtmA pratyakSha to dikhAI nahIn detA aur binA dekhe shraddhAn karanA asatya shraddhAn hai . usakA uttar yah hai :dekhe huekA shraddhAn karanA to nAstik mat hai . jinamatamen to pratyakSha aur parokShadonon pramAN mAne gaye hain . unamense AgamapramAN parokSha hai . usakA bhed shuddhanay hai . is shuddhanayakI dRuShTise shuddha AtmAkA shraddhAn karanA chAhie, keval vyavahAr-pratyakShakA hI ekAnta nahIn karanA chAhie ..14..

yahAn, is shuddhanayako mukhya karake kalasharUp kAvya kahate hain :

shlokArtha :[jagat tam ev samyaksvabhAvam anubhavatu ] jagatake prANI is samyak svabhAvakA anubhav karo ki [yatra ] jahAn [amI baddhaspRuShTabhAvAdaya ] yah baddhaspRuShTAdibhAv [etya sphu Tam upari taranta api ] spaShTatayA us svabhAvake U par tarate hain tathApi ve [pratiShThAm na hi vidadhati ] (usamen) pratiShThA nahIn pAte, kyonki dravyasvabhAv to nitya hai, ekarUp hai aur yah bhAv anitya hain, anekarUp hain; paryAyen dravyasvabhAvamen pravesh nahIn karatI, U par hI rahatI hain . [samantAt dyotamAnan ] yah shuddha svabhAv sarva avasthAommen prakAshamAn hai . [apagatamohIbhUy ] aise shuddha

6