ryadyanta kil kopyaho kalayati vyAhatya mohan haThAt .
nityan karmakalank pank vikalo deva svayam shAshvata ..12..
gnAnAnubhUtiriyamev kileti buddhavA .
mekosti nityamavabodhaghana samantAt ..13..
agnAn jahAn tak rahatA hai vahAn tak yah anubhav yathArtha nahIn hotA .
bhAvArtha : — yahAn yah upadesh hai ki shuddhanayake viShayarUp AtmAkA anubhav karo .11.
ab, isI arthakA sUchak kalasharUp kAvya puna kahate hain, jisamen yah kahA gayA hai ki aisA anubhav karane par Atmadev pragaT pratibhAsamAn hotA hai : —
shlokArtha : — [yadi ] yadi [ka api sudhI ] koI subuddhi (samyagdRuShTi) jIv [bhUtan bhAntam abhUtam ev bandhan ] bhUt, vartamAn aur bhaviShya — tInon kAlake karmabandhako apane AtmAse [rabhasAt ] tatkAl – shIghra [nirbhidya ] bhinna karake tathA [mohan ] us karmodayake nimittase honevAle mithyAtva (agnAn) ko [haThAt ] apane balase (puruShArthase) [vyAhatya ] rokakar athavA nAsh karake [anta ] antaranggamen [kil aho kalayati ] abhyAs kare — dekhe to [ayam AtmA ] yah AtmA [Atma-anubhav-ek-gamya mahimA ] apane anubhavase hI jAnane yogya jisakI pragaT mahimA hai aisA [vyakta : ] vyakta (anubhavagochar), [dhruvan ] nishchal, [shAshvata ] shAshvat, [nityan karma-kalangka-pangka-vikala ] nitya karmakalangka-kardamase rahit — [svayam deva ] aisA svayam stuti karane yogya dev [Aste ] virAjamAn hai .
bhAvArtha : — shuddhanayakI dRuShTise dekhA jAye to sarva karmonse rahit chaitanyamAtra dev avinAshI AtmA antaranggamen svayam virAjamAn hai . yah prANI — paryAyabuddhi bahirAtmA — use bAhar DhUnDhatA hai yah mahA agnAn hai .12.
42