tadAnIn sAmAnyavisheShAvirbhAvatirobhAvAbhyAmanubhUyamAnamapi gnAnamabuddhalubdhAnAn na svadate . tathA hi — yathA vichitravyanjanasanyogopajAtasAmAnyavisheShatirobhAvAvirbhAvAbhyAmanubhUyamAnan lavaNan lokAnAmabuddhAnAn vyanjanalubdhAnAn svadate, na punaranyasanyogashUnyatopajAtasAmAnyavisheShAvirbhAvatiro- bhAvAbhyAm; ath cha yadev visheShAvirbhAvenAnubhUyamAnan lavaNan tadev sAmAnyAvirbhAvenApi . tathA vichitragneyAkArakarambitatvopajAtasAmAnyavisheShatirobhAvAvirbhAvAbhyAmanubhUyamAnan gnAnamabuddhAnAn gney- lubdhAnAn svadate, na punaranyasanyogashUnyatopajAtasAmAnyavisheShAvirbhAvatirobhAvAbhyAm; ath cha yadev visheShAvirbhAvenAnubhUyamAnan gnAnan tadev sAmAnyAvirbhAvenApi . alubdhabuddhAnAn tu yathA saindhavakhilyo- nyadravyasanyogavyavachchheden keval evAnubhUyamAna sarvatopyekalavaNarasatvAllavaNatven svadate, tathA- svayam AtmA hI hai . isalie gnAnakI anubhUti hI AtmAkI anubhUti hai . parantu ab vahAn, sAmAnya gnAnake AvirbhAv (pragaTapanA) aur visheSh (gneyAkAr) gnAnake tirobhAv (AchchhAdan)se jab gnAnamAtrakA anubhav kiyA jAtA hai tab gnAn pragaT anubhavamen AtA hai tathApi jo agnAnI hain, gneyommen Asakta hain unhen vah svAdamen nahIn AtA . yah pragaT dRuShTAntase batalAte hain : —
jaise — anek prakArake shAkAdi bhojanonke sambandhase utpanna sAmAnya lavaNake tirobhAv aur visheSh lavaNake AvirbhAvase anubhavamen AnevAlA jo (sAmAnyake tirobhAvarUp aur shAkAdike svAdabhedase bhedarUp – visheSharUp) lavaN hai usakA svAd agnAnI, shAk-lolup manuShyonko AtA hai, kintu anyakI sambandharahitatAse utpanna sAmAnyake AvirbhAv aur visheShake tirobhAvase anubhavamen AnevAlA jo ekAkAr abhedarUp lavaN hai usakA svAd nahIn AtA; aur paramArthase dekhA jAye to, visheShake AvirbhAvase anubhavamen AnevAlA (kShArarasarUp) lavaN hI sAmAnyake AvirbhAvase anubhavamen AnevAlA (kShArarasarUp) lavaN hai . isaprakAr — anek prakArake gneyonke AkAronke sAth mishrarUpatAse utpanna sAmAnyake tirobhAv aur visheShake AvirbhAvase anubhavamen AnevAlA jo (visheShabhAvarUp, bhedarUp, anekAkArarUp) gnAn hai vah agnAnI, gney-lubdha jIvonko svAdamen AtA hai, kintu anyagneyAkArakI sanyogarahitatAse utpanna sAmAnyake AvirbhAv aur visheShake tirobhAvase anubhavamen AnevAlA jo ekAkAr abhedarUp gnAn vah svAdamen nahIn AtA; aur paramArthase vichAr kiyA jAye to, jo gnAn visheShake AvirbhAvase anubhavamen AtA hai vahI gnAn sAmAnyake AvirbhAvase anubhavamen AtA hai . alubdha gnAniyonko to, jaise saindhavakI DalI, anyadravyake sanyogakA vyavachchhed karake keval saindhavakA hI anubhav kiye jAne par, sarvata ek kShArarasatvake kAraN kShArarUpase svAdamen AtI hai usIprakAr AtmA bhI, paradravyake sanyogakA vyavachchhed karake keval AtmAkA hI anubhav
44