yugapadanekavidhasya bandhanopAdhe sannidhAnen pradhAvitAnAmasvabhAvabhAvAnAn sanyogavashAdvichitro- pAshrayoparakta spha Tikopal ivAtyantatirohitasvabhAvabhAvatayA astamitasamastavivekajyotirmahatA svayamagnAnen vimohitahRudayo bhedamakRu tvA tAnevAsvabhAvabhAvAn svIkurvANa pudgaladravyan mamedamityanubhavati kilApratibuddho jIva . athAyamev pratibodhyate — re durAtman, Atmapansan, jahIhi jahIhi paramAvivekaghasmarasatRuNAbhyavahAritvam . dUranirastasamastasandehaviparyAsAnadhyavasAyen [bhaNati ] kahatA hai ki [idan ] yah [baddham tathA cha abaddhan ] sharIrAdik baddha tathA dhanadhAnyAdik abaddha [pudgalan dravyam ] pudgaladraDDavya [mam ] merA hai . AchArya kahate hain ki — [sarvagnagnAnadRuShTa: ] sarvagnake gnAn dvArA dekhA gayA jo [nityam ] sadA [upayogalakShaN: ] upayogalakShaNavAlA [jIva ] jIv hai [sa: ] vah [pudgaladravyIbhUta ] pudgaladraDDavyarUp [kathan ] kaise ho sakatA hai [yat ] jisase ki [bhaNasi ] tU kahatA hai ki [idan mam ] yah pudgaladraDDavya merA hai ? [yadi ] yadie [sa: ] jIvadravya [pudgaladravyIbhUt: ] pudgaladraDDavyarUp ho jAy aur [itarat ] pudgaladraDDavya [jIvatvam ] jIvatvako [Agatam ] prApta kare [tat ] to [vaktun shakta: ] tU kah sakatA hai [yat ] ki [idan pudgalan dravyam ] yah pudgaladraDDavya [mam ] merA hai . (kintu aisA to nahIn hotA .)
TIkA : — ek hI sAth anek prakArakI bandhanakI upAdhikI ati nikaTatAse vegapUrvak bahate huye asvabhAvabhAvonke sanyogavash jo (apratibuddha – agnAnI jIv) anek prakArake varNavAle svabhAvabhAvatvase jo jisakI samasta bhedagnAnarUp jyoti asta ho gaI hai aisA hai, aur mahA agnAnase jisakA hRuday svayam svata hI vimohit hai-aisA apratibuddha (-agnAnI) jIv sva-parakA bhed na karake, un asvabhAvabhAvonko hI (jo apane svabhAv nahIn hain aise vibhAvonko hI) apanA karatA huA, pudgaladravyako ‘yah merA hai’ isaprakAr anubhav karatA hai . (jaise spha TikapAShANamen anek prakArake varNonkI nikaTatAse anekavarNarUpatA dikhAI detI hai, spha TikakA nij shvet-nirmalabhAv dikhAI nahIn detA, isIprakAr apratibuddhako karmakI upAdhise AtmAkA shuddha svabhAv AchchhAdit ho rahA hai — dikhAI nahIn detA, isalie pudgaladravyako apanA mAnatA hai t) aise apratibuddhako ab samajhAyA jA rahA hai ki : — re durAtman ! AtmaghAt karanevAle ! jaise param avivekapUrvak khAnevAle
1AshrayakI nikaTatAse range hue spha Tik pAShAN jaisA hai, atyanta tirobhUt (Dhanke huye) apane
1Ashray = jisamen spha TikamaNi rakhA huA ho vah vastu .