તત્ત્વજ્ઞાનજ્યોતિર્નેત્રવિકારીવ પ્રકટોદ્ઘાટિતપટલષ્ટસિતિપ્રતિબુદ્ધઃ (?) સાક્ષાત્ દ્રષ્ટારં સ્વં સ્વયમેવ હિ વિજ્ઞાય શ્રદ્ધાય ચ તં ચૈવાનુચરિતુકામઃ સ્વાત્મારામસ્યાસ્યાન્યદ્રવ્યાણાં પ્રત્યાખ્યાનં કિં સ્યાદિતિ પૃચ્છન્નિત્થં વાચ્યઃ —
યતો હિ દ્રવ્યાન્તરસ્વભાવભાવિનોઽન્યાનખિલાનપિ ભાવાન્ ભગવજ્જ્ઞાતૃદ્રવ્યં સ્વસ્વભાવ- ભાવાવ્યાપ્યતયા પરત્વેન જ્ઞાત્વા પ્રત્યાચષ્ટે, તતો ય એવ પૂર્વં જાનાતિ સ એવ પશ્ચાત્પ્રત્યાચષ્ટે, સાક્ષાત્ દ્રષ્ટા આપકો અપનેસે હી જાનકર તથા શ્રદ્ધાન કરકે, ઉસીકા આચરણ કરનેકા ઇચ્છુક હોતા હુઆ પૂછતા હૈ કિ ‘ઇસ સ્વાત્મારામકો અન્ય દ્રવ્યોંકા પ્રત્યાખ્યાન (ત્યાગના) ક્યા હૈ ?’ ઉસકો આચાર્ય ઇસપ્રકાર કહતે હૈં કિ : —
ઇસસે નિયમસે જાનના કિ જ્ઞાન પ્રત્યાખ્યાન હૈ ..૩૪..
ગાથાર્થ : — [યસ્માત્ ] જિસસે [સર્વાન્ ભાવાન્ ] ‘અપનેસે અતિરિક્ત સર્વ પદાર્થ [પરાન્ ] પર હૈં ’ [ઇતિ જ્ઞાત્વા ] ઐસા જાનકર [પ્રત્યાખ્યાતિ ] પ્રત્યાખ્યાન કરતા હૈ — ત્યાગ કરતા હૈ, [તસ્માત્ ] ઇસલિયે, [પ્રત્યાખ્યાનં ] પ્રત્યાખ્યાન [જ્ઞાનં ] જ્ઞાન હી હૈ [નિયમાત્ ] ઐસા નિયમસે [જ્ઞાતવ્યમ્ ] જાનના . અપને જ્ઞાનમેં ત્યાગરૂપ અવસ્થા હી પ્રત્યાખ્યાન હૈ, દૂસરા કુછ નહીં .
ટીકા : — યહ ભગવાન જ્ઞાતા-દ્રવ્ય (આત્મા) હૈ વહ અન્યદ્રવ્યકે સ્વભાવસે હોનેવાલે અન્ય સમસ્ત પરભાવોંકો, વે અપને સ્વભાવભાવસે વ્યાપ્ત ન હોનેસે પરરૂપ જાનકર, ત્યાગ દેતા હૈ; ઇસલિએ જો પહલે જાનતા હૈ વહી બાદમેં ત્યાગ કરતા હૈ, અન્ય તો કોઈ ત્યાગ કરનેવાલા નહીં હૈ — ઇસપ્રકાર આત્મામેં નિશ્ચય કરકે, પ્રત્યાખ્યાનકે (ત્યાગકે) સમય પ્રત્યાખ્યાન કરને યોગ્ય પરભાવકી ઉપાધિમાત્રસે પ્રવર્તમાન ત્યાગકે કર્તૃત્વકા નામ (આત્માકો) હોને પર ભી, પરમાર્થસે દેખા જાયે તો પરભાવકે ત્યાગકર્તૃત્વકા નામ અપનેકો નહીં હૈ, સ્વયં તો ઇસ નામસે
૭૪