પરમાર્થેનાવ્યપદેશ્યજ્ઞાનસ્વભાવાદપ્રચ્યવનાત્ પ્રત્યાખ્યાનં જ્ઞાનમેવેત્યનુભવનીયમ્ .
અથ જ્ઞાતુઃ પ્રત્યાખ્યાને કો દૃષ્ટાન્ત ઇત્યત આહ — જહ ણામ કો વિ પુરિસો પરદવ્વમિણં તિ જાણિદું ચયદિ .
યથા હિ કશ્ચિત્પુરુષઃ સમ્ભ્રાન્ત્યા રજકાત્પરકીયં ચીવરમાદાયાત્મીયપ્રતિપત્ત્યા પરિધાય રહિત હૈ, ક્યોંકિ જ્ઞાનસ્વભાવસે સ્વયં છૂટા નહીં હૈ, ઇસલિએ પ્રત્યાખ્યાન જ્ઞાન હી હૈ — ઐસા અનુભવ કરના ચાહિએ .
ભાવાર્થ : — આત્માકો પરભાવકે ત્યાગકા કર્તૃત્વ હૈ વહ નામમાત્ર હૈ . વહ સ્વયં તો જ્ઞાનસ્વભાવ હૈ . પરદ્રવ્યકો પર જાના, ઔર ફિ ર પરભાવકા ગ્રહણ ન કરના વહી ત્યાગ હૈ . ઇસપ્રકાર, સ્થિર હુઆ જ્ઞાન હી પ્રત્યાખ્યાન હૈ, જ્ઞાનકે અતિરિક્ત કોઈ દૂસરા ભાવ નહીં હૈ ..૩૪..
અબ યહાઁ યહ પ્રશ્ન હોતા હૈ કિ જ્ઞાતાકા પ્રત્યાખ્યાન જ્ઞાન હી કહા હૈ, તો ઉસકા દૃષ્ટાન્ત ક્યા હૈ ? ઉસકે ઉત્તરમેં દૃષ્ટાન્ત-દાર્ષ્ટાન્તરૂપ ગાથા કહતે હૈં : —
ત્યોં ઔરકે હૈં જાનકર પરભાવ જ્ઞાની પરિત્યજે ..૩૫..
ગાથાર્થ : — [યથા નામ ] જૈસે લોકમેં [કઃ અપિ પુરુષઃ ] કોઈ પુરુષ [પરદ્રવ્યમ્ ઇદમ્ ઇતિ જ્ઞાત્વા ] પરવસ્તુકો ‘યહ પરવસ્તુ હૈ’ ઐસા જાને તો ઐસા જાનકર [ત્યજતિ ] પરવસ્તુકા ત્યાગ કરતા હૈ, [તથા ] ઉસીપ્રકાર [જ્ઞાની ] જ્ઞાની પુરુષ [સર્વાન્ ] સમસ્ત [પરભાવાન્ ] પરદ્રવ્યોંકે ભાવોંકો [જ્ઞાત્વા ] ‘યહ પરભાવ હૈ’ ઐસા જાનકર [વિમુઞ્ચતિ ] ઉનકો છોડ દેતા હૈ .
ટીકા : — જિસપ્રકાર — કોઈ પુરુષ ધોબીકે ઘરસે ભ્રમવશ દૂસરેકા વસ્ત્ર લાકર, ઉસે અપના સમઝકર ઓઢકર સો રહા હૈ ઔર અપને આપ હી અજ્ઞાની ( – યહ વસ્ત્ર દૂસરેકા હૈ ઐસે જ્ઞાનસે રહિત) હો રહા હૈ; (કિન્તુ) જબ દૂસરા વ્યક્તિ ઉસ વસ્ત્રકા છોર (પલ્લા) પકડકર ખીંચતા