કહાનજૈનશાસ્ત્રમાલા ]
જીવ-અજીવ અધિકાર
૮૭
અપ્પાણમયાણંતા મૂઢા દુ પરપ્પવાદિણો કેઈ .
જીવં અજ્ઝવસાણં કમ્મં ચ તહા પરૂવેંતિ ..૩૯..
અવરે અજ્ઝવસાણેસુ તિવ્વમંદાણુભાગગં જીવં .
મણ્ણંતિ તહા અવરે ણોકમ્મં ચાવિ જીવો ત્તિ ..૪૦..
કમ્મસ્સુદયં જીવં અવરે કમ્માણુભાગમિચ્છંતિ .
તિવ્વત્તણમંદત્તણગુણેહિં જો સો હવદિ જીવો ..૪૧..
જીવો કમ્મં ઉહયં દોણ્ણિ વિ ખલુ કેઇ જીવમિચ્છંતિ .
અવરે સંજોગેણ દુ કમ્માણં જીવમિચ્છંતિ ..૪૨..
વિશેષણ શાન્તરૂપ નૃત્યકે આભૂષણ જાનના .) ઐસા જ્ઞાન વિલાસ કરતા હૈ .
ભાવાર્થ : — યહ જ્ઞાનકી મહિમા કહી . જીવ-અજીવ એક હોકર રંગભૂમિમેં પ્રવેશ કરતે હૈં ઉન્હેં યહ જ્ઞાન હી ભિન્ન જાનતા હૈ . જૈસે નૃત્યમેં કોઈ સ્વાંગ ધરકર આયે ઔર ઉસે જો યથાર્થરૂપમેં જાન લે (પહિચાન લે) તો વહ સ્વાંગકર્તા ઉસે નમસ્કાર કરકે અપને રૂપકો જૈસા કા તૈસા હી કર લેતા હૈ ઉસીપ્રકાર યહાઁ ભી સમઝના . ઐસા જ્ઞાન સમ્યગ્દૃષ્ટિ પુરુષોંકો હોતા હૈ; મિથ્યાદૃષ્ટિ ઇસ ભેદકો નહીં જાનતે .૩૩.
અબ જીવ-અજીવકા એકરૂપ વર્ણન કરતે હૈં : —
કો મૂઢ, આત્મ-અજાન જો, પર-આત્મવાદી જીવ હૈ,
‘હૈ કર્મ, અધ્યવસાન હી જીવ’ યોં હિ વો કથની કરે ..૩૯..
‘હૈ કર્મ, અધ્યવસાન હી જીવ’ યોં હિ વો કથની કરે ..૩૯..
અરુ કોઈ અધ્યવસાનમેં અનુભાગ તીક્ષણ-મન્દ જો,
ઉસકો હી માને આતમા, અરુ અન્ય કો નોકર્મકો ! ..૪૦..
ઉસકો હી માને આતમા, અરુ અન્ય કો નોકર્મકો ! ..૪૦..
કો અન્ય માને આતમા બસ કર્મકે હી ઉદયકો,
કો તીવ્રમન્દગુણોં સહિત કર્મોંહિકે અનુભાગકો ! ..૪૧..
કો તીવ્રમન્દગુણોં સહિત કર્મોંહિકે અનુભાગકો ! ..૪૧..
કો કર્મ-આત્મા ઉભય મિલકર જીવકી આશા ધરે,
કો કર્મકે સંયોગસે અભિલાષ આત્માકી કરેં ..૪૨..
કો કર્મકે સંયોગસે અભિલાષ આત્માકી કરેં ..૪૨..