દ્યનન્તપૂર્વાપરીભૂતાવયવૈકસંસરણલક્ષણક્રિયારૂપેણ ક્રીડત્કર્મૈવ જીવઃ કર્મણોઽતિરિક્તત્વેનાન્યસ્ય ચિત્સ્વભાવસ્ય વિવેચકૈઃ સ્વયમુપલભ્યમાનત્વાત્ . ન ખલુ તીવ્રમન્દાનુભવભિદ્યમાનદુરન્તરાગરસ- નિર્ભરાધ્યવસાનસન્તાનો જીવસ્તતોઽતિરિક્તત્વેનાન્યસ્ય ચિત્સ્વભાવસ્ય વિવેચકૈઃ સ્વયમુપલભ્ય- માનત્વાત્ . ન ખલુ નવપુરાણાવસ્થાદિભેદેન પ્રવર્તમાનં નોકર્મ જીવઃ શરીરાદતિરિક્તત્વેનાન્યસ્ય ચિત્સ્વભાવસ્ય વિવેચકૈઃ સ્વયમુપલભ્યમાનત્વાત્ . ન ખલુ વિશ્વમપિ પુણ્યપાપરૂપેણાક્રામન્ કર્મવિપાકો જીવઃ શુભાશુભભાવાદતિરિક્તત્વેનાન્યસ્ય ચિત્સ્વભાવસ્ય વિવેચકૈઃ સ્વયમુપલભ્ય- માનત્વાત્ . ન ખલુ સાતાસાતરૂપેણાભિવ્યાપ્તસમસ્તતીવ્રમન્દત્વગુણાભ્યાં ભિદ્યમાનઃ કર્માનુભવો જીવઃ સુખદુઃખાતિરિક્તત્વેનાન્યસ્ય ચિત્સ્વભાવસ્ય વિવેચકૈઃ સ્વયમુપલભ્યમાનત્વાત્ . ન ખલુ મજ્જિતાવ- દુભયાત્મકત્વાદાત્મકર્મોભયં જીવઃ કાર્ત્સ્ન્યતઃ કર્મણોઽતિરિક્તત્વેનાન્યસ્ય ચિત્સ્વભાવસ્ય વિવેચકૈઃ ઉપલભ્યમાન હૈ અર્થાત્ વે ચૈતન્યભાવકો પ્રત્યક્ષ ભિન્ન અનુભવ કરતે હૈં .૧. અનાદિ જિસકા પૂર્વ અવયવ હૈ ઔર અનન્ત જિસકા ભવિષ્યકા અવયવ હૈ ઐસી એક સંસરણરૂપ ક્રિયાકે રૂપમેં ક્રીડા કરતા હુઆ કર્મ ભી જીવ નહીં હૈ; ક્યોંકિ કર્મસે ભિન્ન અન્ય ચૈતન્યભાવસ્વરૂપ જીવ ભેદજ્ઞાનિયોંકે દ્વારા સ્વયં ઉપલભ્યમાન હૈ અર્થાત્ વે ઉસકા પ્રત્યક્ષ અનુભવ કરતે હૈં .૨. તીવ્ર-મન્દ અનુભવસે ભેદરૂપ હોનેવાલે, દુરન્ત રાગરસસે ભરે હુએ અધ્યવસાનોંકી સંતતિ ભી જીવ નહીં હૈ; ક્યોંકિ ઉસ સંતતિસે ભિન્ન અન્ય ચૈતન્યભાવરૂપ જીવ ભેદજ્ઞાનિયોંકે દ્વારા સ્વયં ઉપલભ્યમાન હૈ અર્થાત્ વે ઉસકા પ્રત્યક્ષ અનુભવ કરતે હૈં .૩. નઈ-પુરાની અવસ્થાદિકકે ભેદસે પ્રવર્તમાન નોકર્મ ભી જીવ નહીં હૈ; ક્યોંકિ શરીરસે ભિન્ન અન્ય ચૈતન્યસ્વભાવરૂપ જીવ ભેદજ્ઞાનિયોંકે દ્વારા સ્વયં ઉપલભ્યમાન હૈ અર્થાત્ વે ઉસે પ્રત્યક્ષ અનુભવ કરતે હૈં .૪. સમસ્ત જગતકો પુણ્ય-પાપરૂપસે વ્યાપ્ત કરતા કર્મવિપાક ભી જીવ નહીં હૈ; ક્યોંકિ શુભાશુભ ભાવસે ભિન્ન અન્ય ચૈતન્યસ્વભાવરૂપ જીવ ભેદજ્ઞાનિયોંકે દ્વારા સ્વયં ઉપલભ્યમાન હૈ અર્થાત્ વે સ્વયં ઉસકા પ્રત્યક્ષ અનુભવ કરતે હૈં .૫. સાતા-અસાતારૂપસે વ્યાપ્ત સમસ્ત તીવ્રમન્દતારૂપ ગુણોંકે દ્વારા ભેદરૂપ હોનેવાલા કર્મકા અનુભવ ભી જીવ નહીં હૈ; ક્યોંકિ સુખ-દુઃખસે ભિન્ન અન્ય ચૈતન્યસ્વભાવરૂપ જીવ ભેદજ્ઞાનિયોંકે દ્વારા સ્વયં ઉપલભ્યમાન હૈ અર્થાત્ વે સ્વયં ઉસકા પ્રત્યક્ષ અનુભવ કરતે હૈં .૬. શ્રીખણ્ડકી ભાઁતિ ઉભયાત્મકરૂપસે મિલે હુએ આત્મા ઔર કર્મ દોનોં મિલકર ભી જીવ નહીં હૈં; ક્યોંકિ સમ્પૂર્ણતયા કર્મોંસે ભિન્ન અન્ય ચૈતન્યસ્વભાવરૂપ જીવ ભેદજ્ઞાનિયોંકે દ્વારા સ્વયં ઉપલભ્યમાન હૈં અર્થાત્ વે સ્વયં ઉસકા પ્રત્યક્ષ અનુભવ કરતે હૈં .૭. અર્થક્રિયામેં સમર્થ કર્મકા સંયોગ ભી જીવ નહીં હૈ ક્યોંકિ, આઠ લકડિયોંકે સંયોગસે (- પલંગસે) ભિન્ન પલંગ પર સોનેવાલે પુરુષકી ભાંતિ, કર્મસંયોગસે ભિન્ન અન્ય ચૈતન્યસ્વભાવરૂપ જીવ ભેદજ્ઞાનિયોંકે દ્વારા સ્વયં ઉપલભ્યમાન હૈ અર્થાત્ વે સ્વયં ઉસકા પ્રત્યક્ષ અનુભવ કરતે

૯૨