યથૈષ રાજા પંચ યોજનાન્યભિવ્યાપ્ય નિષ્ક્રામતીત્યેકસ્ય પંચ યોજનાન્યભિવ્યાપ્તુમ- શક્યત્વાદ્વયવહારિણાં બલસમુદાયે રાજેતિ વ્યવહારઃ, પરમાર્થતસ્ત્વેક એવ રાજા; તથૈષ જીવઃ સમગ્રં રાગગ્રામમભિવ્યાપ્ય પ્રવર્તત ઇત્યેકસ્ય સમગ્રં રાગગ્રામમભિવ્યાપ્તુમશક્યત્વાદ્વયવહારિણામધ્યવ- સાનાદિષ્વન્યભાવેષુ જીવ ઇતિ વ્યવહારઃ, પરમાર્થતસ્ત્વેક એવ જીવઃ .
— શાસ્ત્રન કિયા વ્યવહાર, પર વહાં જીવ નિશ્ચય એક હૈ ..૪૮..
ગાથાર્થ : — જૈસે કોઈ રાજા સેનાસહિત નિકલા વહાઁ [રાજા ખલુ નિર્ગતઃ ] ‘યહ રાજા નિકલા’ [ઇતિ એષઃ ] ઇસપ્રકાર જો યહ [બલસમુદયસ્ય ] સેનાકે સમુદાયકો [આદેશઃ ] કહા જાતા હૈ સો વહ [વ્યવહારેણ તુ ઉચ્યતે ] વ્યવહારસે કહા જાતા હૈ, [તત્ર ] ઉસ સેનામેં (વાસ્તવમેં) [એકઃ નિર્ગતઃ રાજા ] રાજા તો એક હી નિકલા હૈ; [એવમ્ એવ ચ ] ઉસીપ્રકાર [અધ્યવસાનાદ્યન્યભાવાનામ્ ] અધ્યવસાનાદિ અન્યભાવોંકો [જીવઃ ઇતિ ] ‘(યહ) જીવ હૈ’ ઇસપ્રકાર [સૂત્રે ] પરમાગમમેં કહા હૈ સો [વ્યવહારઃ કૃતઃ ] વ્યવહાર કિયા હૈ, [તત્ર નિશ્ચિતઃ ] યદિ નિશ્ચયસે વિચાર કિયા જાયે તો ઉનમેં [જીવઃ એકઃ ] જીવ તો એક હી હૈ
ટીકા : — જૈસે યહ કહના કિ યહ રાજા પાઁચ યોજનકે વિસ્તારમેં નિકલ રહા હૈ સો યહ વ્યવહારીજનોંકા સેના સમુદાયમેં રાજા કહ દેનેકા વ્યવહાર હૈ; ક્યોંકિ એક રાજાકા પાઁચ યોજનમેં ફૈ લના અશક્ય હૈ; પરમાર્થસે તો રાજા એક હી હૈ, (સેના રાજા નહીં હૈ); ઉસીપ્રકાર યહ જીવ સમગ્ર (સમસ્ત) રાગગ્રામમેં ( – રાગકે સ્થાનોંમેં) વ્યાપ્ત હોકર પ્રવૃત્ત હો રહા હૈ ઐસા કહના વહ, વ્યવહારીજનોંકા અધ્યવસાનાદિ અન્યભાવોંમેં જીવ કહનેકા વ્યવહાર હૈ; ક્યોંકિ એક જીવકા સમગ્ર રાગગ્રામમેં વ્યાપ્ત હોના અશક્ય હૈ; પરમાર્થસે તો જીવ એક હી હૈ, (અધ્યવસાનાદિક ભાવ જીવ નહીં હૈં) ..૪૭-૪૮..