ગન્ધરૂપેણાપરિણમનાચ્ચાગન્ધઃ; તથા પુદ્ગલદ્રવ્યાદન્યત્વેનાવિદ્યમાનસ્પર્શગુણત્વાત્, પુદ્ગલદ્રવ્યગુણેભ્યો ભિન્નત્વેન સ્વયમસ્પર્શગુણત્વાત્, પરમાર્થતઃ પુદ્ગલદ્રવ્યસ્વામિત્વાભાવાદ્ દ્રવ્યેન્દ્રિયાવષ્ટમ્ભેનાસ્પર્શનાત્, સ્વભાવતઃ ક્ષાયોપશમિકભાવાભાવાદ્ભાવેન્દ્રિયાવલમ્બેનાસ્પર્શનાત્, સકલસાધારણૈકસંવેદનપરિણામ- સ્વભાવત્વાત્કેવલસ્પર્શવેદનાપરિણામાપન્નત્વેનાસ્પર્શનાત્, સકલજ્ઞેયજ્ઞાયકતાદાત્મ્યસ્ય નિષેધાત્ત્ સ્પર્શપરિચ્છેદપરિણતત્વેઽપિ સ્વયં સ્પર્શરૂપેણાપરિણમનાચ્ચાસ્પર્શઃ; તથા પુદ્ગલદ્રવ્યાદન્યત્વેનાવિદ્યમાન- શબ્દપર્યાયત્વાત્, પુદ્ગલદ્રવ્યપર્યાયેભ્યો ભિન્નત્વેન સ્વયમશબ્દપર્યાયત્વાત્, પરમાર્થતઃ પુદ્ગલદ્રવ્ય- સ્વામિત્વાભાવાદ્ દ્રવ્યેન્દ્રિયાવષ્ટંભેન શબ્દાશ્રવણાત્, સ્વભાવતઃ ક્ષાયોપશમિકભાવાભાવાદ્ભાવે- ન્દ્રિયાવલંબેન શબ્દાશ્રવણાત્, સકલસાધારણૈક સંવેદનપરિણામસ્વભાવત્વાત્કેવલશબ્દવેદના- પરિણામાપન્નત્વેન શબ્દાશ્રવણાત્, સકલજ્ઞેયજ્ઞાયકતાદાત્મ્યસ્ય નિષેધાચ્છબ્દપરિચ્છેદપરિણતત્વેઽપિ ગન્ધ નહીં સૂંઘતા; અતઃ અગન્ધ હૈ .૫. (ઉસે સમસ્ત જ્ઞેયોંકા જ્ઞાન હોતા હૈ પરન્તુ) સકલ જ્ઞેયજ્ઞાયકકે તાદાત્મ્યકા નિષેધ હોનેસે ગન્ધકે જ્ઞાનરૂપ પરિણમિત હોને પર ભી સ્વયં ગન્ધરૂપ નહીં પરિણમતા; અતઃ અગન્ધ હૈ .૬. ઇસ તરહ છહ પ્રકારસે ગન્ધકે નિષેધસે વહ અગન્ધ હૈ .
ઇસપ્રકાર, જીવ વાસ્તવમેં પુદ્ગલદ્રવ્યસે અન્ય હોનેકે કારણ ઉસમેં સ્પર્શગુણ વિદ્યમાન નહીં હૈ, ઇસલિયે અસ્પર્શ હૈ .૧. પુદ્ગલદ્રવ્યકે ગુણોંસે ભી ભિન્ન હોનેકે કારણ સ્વયં ભી સ્પર્શગુણ નહીં હૈ; અતઃ અસ્પર્શ હૈ .૨. પરમાર્થસે પુદ્ગલદ્રવ્યકા સ્વામીપના ભી ઉસે નહીં હોનેસે વહ દ્રવ્યેન્દ્રિયકે આલમ્બન દ્વારા ભી સ્પર્શકો નહીં સ્પર્શતા; અતઃ અસ્પર્શ હૈ .૩. અપને સ્વભાવકી દૃષ્ટિસે દેખા જાય તો ક્ષાયોપશમિક ભાવકા ભી ઉસે અભાવ હોનેસે વહ ભાવેન્દ્રિયકે આલમ્બન દ્વારા ભી સ્પર્શકો નહીં સ્પર્શતા; અતઃ અસ્પર્શ હૈ .૪. સકલ વિષયોંકે વિશેષોંમેં સાધારણ ઐસે એક હી સંવેદનપરિણામરૂપ ઉસકા સ્વભાવ હોનેસે વહ કેવલ એક સ્પર્શવેદનાપરિણામકો પ્રાપ્ત હોકર સ્પર્શકો નહીં સ્પર્શતા અતઃ અસ્પર્શ હૈ .૫. (ઉસે સમસ્ત જ્ઞેયોંકા જ્ઞાન હોતા હૈ પરન્તુ) સકલ જ્ઞેયજ્ઞાયકકે તાદાત્મ્યકા નિષેધ હોનેસે સ્પર્શકે જ્ઞાનરૂપ પરિણમિત હોને પર ભી સ્વયં સ્પર્શરૂપ નહીં પરિણમતા; અતઃ અસ્પર્શ હૈ .૬. ઇસ તરહ છહ પ્રકારસે સ્પર્શકે નિષેધસે વહ અસ્પર્શ હૈ .
ઇસપ્રકાર, જીવ વાસ્તવમેં પુદ્ગલદ્રવ્યસે અન્ય હોનેકે કારણ ઉસમેં શબ્દપર્યાય વિદ્યમાન નહીં હૈ; અતઃ અશબ્દ હૈ .૧. પુદ્ગલદ્રવ્યકે પર્યાયોંસે ભી ભિન્ન હોનેકે કારણ સ્વયં ભી શબ્દપર્યાય નહીં હૈ; અતઃ અશબ્દ હૈ .૨. પરમાર્થસે પુદ્ગલદ્રવ્યકા સ્વામીપના ભી ઉસે નહીં હોનેસે વહ દ્રવ્યેન્દ્રિયકે આલમ્બન દ્વારા ભી શબ્દ નહીં સુનતા; અતઃ અશબ્દ હૈ .૩. અપને સ્વભાવકી દૃષ્ટિસે દેખા જાય તો ક્ષાયોપશમિક ભાવકા ભી ઉસે અભાવ હોનેસે વહ ભાવેન્દ્રિયકે આલમ્બન
૧૦૦