દવિરતમનુભાવ્યવ્યાપ્તિકલ્માષિતાયાઃ .
ભાવાર્થ : — યહાઁ મંગલકે લિયે શુદ્ધ આત્માકો નમસ્કાર કિયા હૈ . યદિ કોઈ યહ પ્રશ્ન કરે કિ કિસી ઇષ્ટદેવકા નામ લેકર નમસ્કાર ક્યોં નહીં કિયા ? તો ઉસકા સમાધાન ઇસ પ્રકાર હૈ : — વાસ્તવમેં ઇષ્ટદેવકા સામાન્ય સ્વરૂપ સર્વકર્મરહિત, સર્વજ્ઞ, વીતરાગ, શુદ્ધ આત્મા હી હૈ, ઇસલિયે ઇસ અધ્યાત્મગ્રન્થમેં ‘સમયસાર’ કહનેસે ઇસમેં ઇષ્ટદેવકા સમાવેશ હો ગયા . તથા એક હી નામ લેનેમેં અન્યમતવાદી મતપક્ષકા વિવાદ કરતે હૈં ઉન સબકા નિરાકરણ, સમયસારકે વિશેષણોંસે કિયા હૈ . ઔર અન્યવાદીજન અપને ઇષ્ટદેવકા નામ લેતે હૈં ઉસમેં ઇષ્ટ શબ્દકા અર્થ ઘટિત નહીં હોતા, ઉસમેં અનેક બાધાએઁ આતી હૈં, ઔર સ્યાદ્વાદી જૈનોંકો તો સર્વજ્ઞ વીતરાગી શુદ્ધ આત્મા હી ઇષ્ટ હૈ . ફિ ર ચાહે ભલે હી ઉસ ઇષ્ટદેવકો પરમાત્મા કહો, પરમજ્યોતિ કહો, પરમેશ્વર, પરબ્રહ્મ, શિવ, નિરંજન, નિષ્કલંક, અક્ષય, અવ્યય, શુદ્ધ, બુદ્ધ, અવિનાશી, અનુપમ, અચ્છેદ્ય, અભેદ્ય, પરમપુરુષ, નિરાબાધ, સિદ્ધ, સત્યાત્મા, ચિદાનંદ, સર્વજ્ઞ, વીતરાગ, અર્હત્, જિન, આપ્ત, ભગવાન, સમયસાર ઇત્યાદિ હજારો નામોંસે કહો; વે સબ નામ કથંચિત્ સત્યાર્થ હૈં . સર્વથા એકાન્તવાદિયોંકો ભિન્ન નામોંમેં વિરોધ હૈ, સ્યાદ્વાદીકો કોઈ વિરોધ નહીં હૈ . ઇસલિયે અર્થકો યથાર્થ સમઝના ચાહિએ .
અબ સરસ્વતીકો નમસ્કાર કરતે હૈં —
શ્લોકાર્થ : — [અનેકાન્તમયી મૂર્તિઃ ] જિનમેં અનેક અન્ત (ધર્મ) હૈં ઐસે જો જ્ઞાન તથા વચન ઉસમયી મૂર્તિ [નિત્યમ્ એવ ] સદા હી [પ્રકાશતામ્ ] પ્રકાશરૂપ હો . કૈસી હૈ વહ મૂર્તિ ? [અનન્તધર્મણઃ પ્રત્યગાત્મનઃ તત્ત્વં ] જો અનન્ત ધર્મોંવાલા હૈ ઔર જો પરદ્રવ્યોંસે તથા પરદ્રવ્યોંકે ગુણપર્યાયોંસે ભિન્ન એવં પરદ્રવ્યકે નિમિત્તસે હોનેવાલે અપને વિકારોંસે કથંચિત્ ભિન્ન એકાકાર હૈ ઐસે આત્માકે તત્ત્વકો, અર્થાત્ અસાધારણ — સજાતીય વિજાતીય દ્રવ્યોંસે વિલક્ષણ — નિજસ્વરૂપકો, [પશ્યન્તી ] વહ મૂર્તિ અવલોકન કરતી હૈ .
ભાવાર્થ : — યહાઁ સરસ્વતીકી મૂર્તિકો આશીર્વચનરૂપસે નમસ્કાર કિયા હૈ . લૌકિકમેં જો સરસ્વતીકી મૂર્તિ પ્રસિદ્ધ હૈ વહ યથાર્થ નહીં હૈ, ઇસલિયે યહાઁ ઉસકા યથાર્થ વર્ણન કિયા હૈ . સમ્યક્જ્ઞાન હી સરસ્વતીકી યથાર્થ મૂર્તિ હૈ . ઉસમેં ભી સમ્પૂર્ણ જ્ઞાન તો કેવલજ્ઞાન હૈ,