યહાઁ ઇતના વિશેષ સમઝના ચાહિએ કિ જો નય હૈ સો શ્રુતપ્રમાણકા અંશ હૈ, ઇસલિયે શુદ્ધનય ભી શ્રુતપ્રમાણકા હી અંશ હુઆ . શ્રુતપ્રમાણ પરોક્ષ પ્રમાણ હૈ, ક્યોંકિ વસ્તુકો સર્વજ્ઞકે આગમકે વચનસે જાના હૈ; ઇસલિયે યહ શુદ્ધનય સર્વ દ્રવ્યોંસે ભિન્ન, આત્માકી સર્વ પર્યાયોંમેં વ્યાપ્ત, પૂર્ણ ચૈતન્ય કેવલજ્ઞાનરૂપ — સર્વ લોકાલોકકો જાનનેવાલે, અસાધારણ ચૈતન્યધર્મકો પરોક્ષ દિખાતા હૈ . યહ વ્યવહારી છદ્મસ્થ જીવ આગમકો પ્રમાણ કરકે શુદ્ધનયસે દિખાયે ગયે પૂર્ણ આત્માકા શ્રદ્ધાન કરે સો વહ શ્રદ્ધાન નિશ્ચય સમ્યગ્દર્શન હૈ . જબ તક કેવલ વ્યવહારનયકે વિષયભૂત જીવાદિક ભેદરૂપ તત્ત્વોંકા હી શ્રદ્ધાન રહતા હૈ તબ તક નિશ્ચય સમ્યગ્દર્શન નહીં હોતા . ઇસલિયે આચાર્ય કહતે હૈં કિ ઇસ નવતત્ત્વોંકી સંતતિ (પરિપાટી) કો છોડકર શુદ્ધનયકે વિષયભૂત એક આત્મા હી હમેં પ્રાપ્ત હો; હમ દૂસરા કુછ નહીં ચાહતે . યહ વીતરાગ અવસ્થાકી પ્રાર્થના હૈ, કોઈ નયપક્ષ નહીં હૈ . યદિ સર્વથા નયોંકા પક્ષપાત હી હુઆ ક રે તો મિથ્યાત્વ હી હૈ .
યહાઁ કોઈ પ્રશ્ન કરતા હૈ કિ — આત્મા ચૈતન્ય હૈ, માત્ર ઇતના હી અનુભવમેં આયે તો ઇતની શ્રદ્ધા સમ્યગ્દર્શન હૈ યા નહીં ? ઉસકા સમાધાન યહ હૈ : — નાસ્તિકોંકો છોડકર સભી મતવાલે આત્માકો ચૈતન્યમાત્ર માનતે હૈં; યદિ ઇતની હી શ્રદ્ધાકો સમ્યગ્દર્શન કહા જાયે તો સબકો સમ્યક્ત્વ સિદ્ધ હો જાયગા . ઇસલિયે સર્વજ્ઞકી વાણીમેં જૈસા પૂર્ણ આત્માકા સ્વરૂપ કહા હૈ વૈસા શ્રદ્ધાન હોનેસે હી નિશ્ચય સમ્યક્ત્વ હોતા હૈ, ઐસા સમઝના ચાહિએ .૬.
અબ, ટીકાકાર – આચાર્ય નિમ્નલિખિત શ્લોકમેં યહ કહતે હૈં કિ — ‘તત્પશ્ચાત્ શુદ્ધનયકે આધીન, સર્વ દ્રવ્યોંસે ભિન્ન, આત્મજ્યોતિ પ્રગટ હો જાતી હૈ’ : —
શ્લોકાર્થ : — [અતઃ ] તત્પશ્ચાત્ [શુદ્ધનય-આયત્તં ] શુદ્ધનયકે આધીન [પ્રત્યગ્- જ્યોતિઃ ] જો ભિન્ન આત્મજ્યોતિ હૈ [તત્ ] વહ [ચકાસ્તિ ] પ્રગટ હોતી હૈ [યદ્ ] કિ જો [નવ-તત્ત્વ-ગતત્વે અપિ ] નવતત્ત્વોંમેં પ્રાપ્ત હોને પર ભી [એકત્વં ] અપને એકત્વકો [ન મુંચતિ ] નહીં છોડતી .
ભાવાર્થ : — નવતત્ત્વોંમેં પ્રાપ્ત હુઆ આત્મા અનેકરૂપ દિખાઈ દેતા હૈ; યદિ ઉસકા ભિન્ન સ્વરૂપ વિચાર કિયા જાયે તો વહ અપની ચૈતન્યચમત્કારમાત્ર જ્યોતિકો નહીં છોડતા .૭.
૩૦