યા ખલ્વબદ્ધસ્પૃષ્ટસ્યાનન્યસ્ય નિયતસ્યાવિશેષસ્યાસંયુક્તસ્ય ચાત્મનોઽનુભૂતિઃ સ શુદ્ધનયઃ, સા ત્વનુભૂતિરાત્મૈવ; ઇત્યાત્મૈક એવ પ્રદ્યોતતે . કથં યથોદિતસ્યાત્મનોઽનુભૂતિરિતિ ચેદ્બદ્ધ- સ્પૃષ્ટત્વાદીનામભૂતાર્થત્વાત્ . તથા હિ — યથા ખલુ બિસિનીપત્રસ્ય સલિલનિમગ્નસ્ય પારિણામિક ભાવકો વહ પ્રગટ કરતા હૈ) . ઔર વહ, [એકમ્ ] આત્મસ્વભાવકો એક — સર્વ ભેદભાવોંસે (દ્વૈતભાવોંસે) રહિત એકાકાર — પ્રગટ કરતા હૈ, ઔર [વિલીનસંકલ્પવિકલ્પજાલં ] જિસમેં સમસ્ત સંકલ્પ-વિક લ્પકે સમૂહ વિલીન હો ગયે હૈં ઐસા પ્રગટ કરતા હૈ . (દ્રવ્યકર્મ, ભાવકર્મ, નોકર્મ આદિ પુદ્ગલદ્રવ્યોંમેં અપની કલ્પના કરના સો સંકલ્પ હૈ, ઔર જ્ઞેયોંકે ભેદસે જ્ઞાનમેં ભેદ જ્ઞાત હોના સો વિકલ્પ હૈ .) ઐસા શુદ્ધનય પ્રકાશરૂપ હોતા હૈ .૧૦.
ગાથાર્થ : — [યઃ ] જો નય [આત્માનમ્ ] આત્માકો [અબદ્ધસ્પૃષ્ટમ્ ] બન્ધ રહિત ઔર પરકે સ્પર્શસે રહિત, [અનન્યકં ] અન્યત્વ રહિત, [નિયતમ્ ] ચલાચલતા રહિત, [અવિશેષમ્ ] વિશેષ રહિત, [અસંયુક્તં ] અન્યકે સંયોગસે રહિત — ઐસે પાંચ ભાવરૂપસે [પશ્યતિ ] દેખતા હૈ [તં ] ઉસે, હે શિષ્ય ! તૂ [શુદ્ધનયં ] શુદ્ધનય [વિજાનીહિ ] જાન .
ટીકા : — નિશ્ચયસે અબદ્ધ-અસ્પૃષ્ટ, અનન્ય, નિયત, અવિશેષ ઔર અસંયુક્ત — ઐસે આત્માકી જો અનુભૂતિ સો શુદ્ધનય હૈ, ઔર વહ અનુભૂતિ આત્મા હી હૈ; ઇસપ્રકાર આત્મા એક હી પ્રકાશમાન હૈ . (શુદ્ધનય, આત્માકી અનુભૂતિ યા આત્મા સબ એક હી હૈં, અલગ નહીં .) યહાં શિષ્ય પૂછતા હૈ કિ જૈસા ઊ પર કહા હૈ વૈસે આત્માકી અનુભૂતિ કૈસે હો સકતી હૈ ? ઉસકા સમાધાન યહ હૈ : — બદ્ધસ્પૃષ્ટત્વ આદિ ભાવ અભૂતાર્થ હૈં, ઇસલિએ યહ અનુભૂતિ હો સકતી હૈ . ઇસ બાતકો દૃષ્ટાન્તસે પ્રગટ કરતે હૈં —