સ્વયમેવાનુભૂયમાનેઽપિ ભગવત્યનુભૂત્યાત્મન્યાત્મન્યનાદિબન્ધવશાત્ પરૈઃ સમમેકત્વાધ્યવસાયેન વિમૂઢસ્યાયમહમનુભૂતિરિત્યાત્મજ્ઞાનં નોત્પ્લવતે, તદભાવાદજ્ઞાતખરશૃંગશ્રદ્ધાનસમાનત્વાત્ શ્રદ્ધાનમપિ નોત્પ્લવતે, તદા સમસ્તભાવાન્તરવિવેકેન નિઃશંક મવસ્થાતુમશક્યત્વાદાત્માનુચરણમનુત્પ્લવમાનં નાત્માનં સાધયતીતિ સાધ્યસિદ્ધેરન્યથાનુપપત્તિઃ .
અપતિતમિદમાત્મજ્યોતિરુદ્ગચ્છદચ્છમ્ .
ન ખલુ ન ખલુ યસ્માદન્યથા સાધ્યસિદ્ધિઃ ..૨૦..
અનુભવમેં આનેપર ભી અનાદિ બન્ધકે વશ પર (દ્રવ્યોં)કે સાથ એકત્વકે નિશ્ચયસે મૂઢ – અજ્ઞાની જનકો ‘જો યહ અનુભૂતિ હૈ વહી મૈં હૂઁ’ ઐસા આત્મજ્ઞાન ઉદિત નહીં હોતા ઔર ઉસકે અભાવસે, અજ્ઞાતકા શ્રદ્ધાન ગધેકે સીંગકે શ્રદ્ધાન સમાન હૈ ઇસલિએ, શ્રદ્ધાન ભી ઉદિત નહીં હોતા તબ સમસ્ત અન્યભાવોંકે ભેદસે આત્મામેં નિઃશંક સ્થિર હોનેકી અસમર્થતાકે કારણ આત્માકા આચરણ ઉદિત ન હોનેસે આત્માકો નહીં સાધ સકતા . ઇસપ્રકાર સાધ્ય આત્માકી સિદ્ધિકી અન્યથા અનુપપત્તિ હૈ .
ભાવાર્થ : — સાધ્ય આત્માકી સિદ્ધિ દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્રસે હી હૈ, અન્ય પ્રકારસે નહીં . ક્યોંકિ : — પહલે તો આત્માકો જાને કિ યહ જો જાનનેવાલા અનુભવમેં આતા હૈ સો મૈં હૂઁ . ઇસકે બાદ ઉસકી પ્રતીતિરૂપ શ્રદ્ધાન હોતા હૈ; ક્યોંકિ જાને બિના કિસકા શ્રદ્ધાન કરેગા ? તત્પશ્ચાત્ સમસ્ત અન્યભાવોંસે ભેદ કરકે અપનેમેં સ્થિર હો . — ઇસપ્રકાર સિદ્ધિ હોતી હૈ . કિન્તુ યદિ જાને હી નહીં, તો શ્રદ્ધાન ભી નહીં હો સકતા; ઔર ઐસી સ્થિતિમેં સ્થિરતા કહાઁ કરેગા ? ઇસલિયે યહ નિશ્ચય હૈ કિ અન્ય પ્રકારસે સિદ્ધિ નહીં હોતી ..૧૭-૧૮..
અબ, ઇસી અર્થકા કલશરૂપ કાવ્ય કહતે હૈં : —
શ્લોકાર્થ : — આચાર્ય કહતે હૈં કિ — [અનન્તચૈતન્યચિહ્નં ] અનન્ત (અવિનશ્વર) ચૈતન્ય જિસકા ચિહ્ન હૈ ઐસી [ઇદમ્ આત્મજ્યોતિઃ ] ઇસ આત્મજ્યોતિકા [સતતમ્ અનુભવામઃ ] હમ નિરન્તર અનુભવ કરતે હૈં, [યસ્માત્ ] ક્યોંકિ [અન્યથા સાધ્યસિદ્ધિઃ ન ખલુ ન ખલુ ] ઉસકે અનુભવકે બિના અન્ય પ્રકારસે સાધ્ય આત્માકી સિદ્ધિ નહીં હોતી . વહ આત્મજ્યોતિ ઐસી હૈ કિ [કથમ્ અપિ સમુપાત્તત્રિત્વમ્ અપિ એકતાયાઃ અપતિતમ્ ] જિસને કિસી પ્રકારસે ત્રિત્વ અઙ્ગીકાર