મમૈતત્પૂર્વમાસીન્નૈતસ્યાહં પૂર્વમાસં મમાહં પૂર્વમાસમેતસ્યૈતત્પૂર્વમાસીત્, ન મમૈતત્પુનર્ભવિષ્યતિ નૈતસ્યાહં પુનર્ભવિષ્યામિ મમાહં પુનર્ભવિષ્યામ્યેતસ્યૈતત્પુનર્ભવિષ્યતીતિ સ્વદ્રવ્ય એવ સદ્ભૂતાત્મવિકલ્પસ્ય પ્રતિબુદ્ધલક્ષણસ્ય ભાવાત્ .
રસયતુ રસિકાનાં રોચનં જ્ઞાનમુદ્યત્ .
કિલ કલયતિ કાલે ક્વાપિ તાદાત્મ્યવૃત્તિમ્ ..૨૨..
— ઇસપ્રકાર જૈસે કિસીકો અગ્નિમેં હી સત્યાર્થ અગ્નિકા વિકલ્પ હો સો પ્રતિબુદ્ધકા લક્ષણ હૈ, ઇસીપ્રકાર ‘‘મૈં યહ પરદ્રવ્ય નહીં હૂઁ, યહ પરદ્રવ્ય મુઝસ્વરૂપ નહીં હૈ, — મૈં તો મૈં હી હૂઁ, પરદ્રવ્ય હૈ વહ પરદ્રવ્ય હી હૈ; મેરા યહ પરદ્રવ્ય નહીં, ઇસ પરદ્રવ્યકા મૈં નહીં થા, — મેરા હી મૈં હૂઁ, પરદ્રવ્યકા પરદ્રવ્ય હૈ; યહ પરદ્રવ્ય મેરા પહલે નહીં થા, ઇસ પરદ્રવ્યકા મૈં પહલે નહીં થા, — મેરા મૈં હી પહલે થા, પરદ્રવ્યકા પરદ્રવ્ય પહલે થા; યહ પરદ્રવ્ય મેરા ભવિષ્યમેં નહીં હોગા, ઇસકા મૈં ભવિષ્યમેં નહીં હોઊઁગા, — મૈં અપના હી ભવિષ્યમેં હોઊઁગા, ઇસ (પરદ્રવ્ય)કા યહ (પરદ્રવ્ય) ભવિષ્યમેં હોગા’’ . — ઐસા જો સ્વદ્રવ્યમેં હી સત્યાર્થ આત્મવિકલ્પ હોતા હૈ વહી પ્રતિબુદ્ધ(જ્ઞાની)કા લક્ષણ હૈ, ઇસસે જ્ઞાની પહિચાના જાતા હૈ .
ભાવાર્થ : — જો પરદ્રવ્યમેં આત્માકા વિકલ્પ કરતા હૈ વહ તો અજ્ઞાની હૈ ઔર જો અપને આત્માકો હી અપના માનતા હૈ વહ જ્ઞાની હૈ — યહ અગ્નિ-ઈંધનકે દૃષ્ટાન્તસે દૃઢ કિયા હૈ ..૨૦સે૨૨..
અબ ઇસ અર્થકા કલશરૂપ કાવ્ય કહતે હૈં : —
શ્લોકાર્થ : — [જગત્ ] જગત્ અર્થાત્ જગત્કે જીવો ! [આજન્મલીઢં મોહમ્ ] અનાદિ સંસારસે લેકર આજ તક અનુભવ કિયે ગયે મોહકો [ઇદાનીં ત્યજતુ ] અબ તો છોડો ઔર [રસિકાનાં રોચનં ] રસિક જનોંકો રુચિકર, [ઉદ્યત્ જ્ઞાનમ્ ] ઉદય હુઆ જો જ્ઞાન ઉસકા [રસયતુ ] આસ્વાદન કરો; ક્યોંકિ [ઇહ ] ઇસ લોકમેં [આત્મા ] આત્મા [કિલ ] વાસ્તવમેં [કથમ્ અપિ ] કિસીપ્રકાર ભી [અનાત્મના સાકમ્ ] અનાત્મા(પરદ્રવ્ય)કે સાથ [ક્વ અપિ કાલે ] કદાપિ [તાદાત્મ્યવૃત્તિમ્ કલયતિ ન ] તાદાત્મ્યવૃત્તિ (એકત્વ)કો પ્રાપ્ત નહીં હોતા, ક્યોંકિ [એકઃ ] આત્મા એક હૈ વહ અન્ય દ્રવ્યકે સાથ એકતારૂપ નહીં હોતા
ભાવાર્થ : — આત્મા પરદ્રવ્યકે સાથ કિસીપ્રકાર કિસી સમય એકતાકે ભાવકો પ્રાપ્ત નહીં