Samaysar-Hindi (Gujarati transliteration). Gatha: 27.

< Previous Page   Next Page >


Page 63 of 642
PDF/HTML Page 96 of 675

 

કહાનજૈનશાસ્ત્રમાલા ]
પૂર્વરંગ
૬૩
નૈવં, નયવિભાગાનભિજ્ઞોઽસિ

વવહારણઓ ભાસદિ જીવો દેહો ય હવદિ ખલુ એક્કો .

ણ દુ ણિચ્છયસ્સ જીવો દેહો ય કદા વિ એક્કટ્ઠો ..૨૭..
વ્યવહારનયો ભાષતે જીવો દેહશ્ચ ભવતિ ખલ્વેકઃ .
ન તુ નિશ્ચયસ્ય જીવો દેહશ્ચ કદાપ્યેકાર્થઃ ..૨૭..

ઇહ ખલુ પરસ્પરાવગાઢાવસ્થાયામાત્મશરીરયોઃ સમાવર્તિતાવસ્થાયાં કનકકલધૌતયોરેક- સ્કન્ધવ્યવહારવદ્વયવહારમાત્રેણૈવૈકત્વં, ન પુનર્નિશ્ચયતઃ, નિશ્ચયતો હ્યાત્મશરીરયોરુપયોગાનુપયોગ- સ્વભાવયોઃ કનકકલધૌતયોઃ પીતપાણ્ડુરત્વાદિસ્વભાવયોરિવાત્યન્તવ્યતિરિક્તત્વેનૈકાર્થત્વાનુપપત્તેઃ નાનાત્વમેવેતિ . એવં હિ કિલ નયવિભાગઃ . તતો વ્યવહારનયેનૈવ શરીરસ્તવનેનાત્મસ્તવનમુપપન્નમ્ .

આચાર્યદેવ કહતે હૈં કિ ઐસા નહીં હૈ; તૂ નયવિભાગકો નહીં જાનતા . વહ નયવિભાગ ઇસપ્રકાર હૈ ઐસા ગાથા દ્વારા કહતે હૈં :

જીવ-દેહ દોનોં એક હૈંયહ વચન હૈ વ્યવહારકા;
નિશ્ચયવિષૈં તો જીવ-દેહ કદાપિ એક પદાર્થ ના ..૨૭..

ગાથાર્થ :[વ્યવહારનયઃ ] વ્યવહારનય તો [ભાષતે ] યહ કહતા હૈ કિ [જીવઃ દેહઃ ચ ] જીવ ઔર શરીર [એકઃ ખલુ ] એક હી [ભવતિ ] હૈ; [તુ ] કિન્તુ [નિશ્ચયસ્ય ] નિશ્ચયનયકે અભિપ્રાયસે [જીવઃ દેહઃ ચ ] જીવ ઔર શરીર [કદા અપિ ] કભી ભી [એકાર્થઃ ] એક પદાર્થ [ન ] નહીં હૈં .

ટીકા :જૈસે ઇસ લોકમેં સોને ઔર ચાંદીકો ગલાકર એક કર દેનેસે એકપિણ્ડકા વ્યવહાર હોતા હૈ ઉસીપ્રકાર આત્મા ઔર શરીરકી પરસ્પર એક ક્ષેત્રમેં રહનેકી અવસ્થા હોનેસે એકપનેકા વ્યવહાર હોતા હૈ . યોં વ્યવહારમાત્રસે હી આત્મા ઔર શરીરકા એકપના હૈ, પરન્તુ નિશ્ચયસે એકપના નહીં હૈ; ક્યોંકિ નિશ્ચયસે દેખા જાયે તો, જૈસે પીલાપન આદિ ઔર સફે દી આદિ જિનકા સ્વભાવ હૈ ઐસે સોને ઔર ચાંદીમેં અત્યન્ત ભિન્નતા હોનેસે ઉનમેં એકપદાર્થપનેકી અસિદ્ધિ હૈ, ઇસલિએ અનેકત્વ હી હૈ, ઇસીપ્રકાર ઉપયોગ ઔર અનુપયોગ જિનકા સ્વભાવ હૈ ઐસે આત્મા ઔર શરીરમેં અત્યન્ત ભિન્નતા હોનેસે ઉનમેં એકપદાર્થપનેકી અસિદ્ધિ હૈ, ઇસલિયે અનેકત્વ હી હૈ . ઐસા યહ પ્રગટ નયવિભાગ હૈ .