Samaysar-Hindi (iso15919 transliteration). Gatha: 34.

< Previous Page   Next Page >


Page 74 of 642
PDF/HTML Page 107 of 675

 

samayasār
[ bhagavānaśrīkundakunda-

tattvajñānajyotirnetravikārīv prakaṭodghāṭitapaṭalaṣṭasitipratibuddhaḥ (?) sākṣāt draṣṭāraṁ svaṁ svayamev hi vijñāy śraddhāy ca taṁ caivānucaritukāmaḥ svātmārāmasyāsyānyadravyāṇāṁ pratyākhyānaṁ kiṁ syāditi pr̥cchannitthaṁ vācyaḥ

savve bhāve jamhā paccakkhāī pare tti ṇādūṇaṁ .
tamhā paccakkhāṇaṁ ṇāṇaṁ ṇiyamā muṇedavvaṁ ..34..
sarvān bhāvān yasmātpratyākhyāti parāniti jñātvā .
tasmātpratyākhyānaṁ jñānaṁ niyamāt jñātavyam ..34..

yato hi dravyāntarasvabhāvabhāvino‘nyānakhilānapi bhāvān bhagavajjñātr̥dravyaṁ svasvabhāv- bhāvāvyāpyatayā paratven jñātvā pratyācaṣṭe, tato ya ev pūrvaṁ jānāti sa ev paścātpratyācaṣṭe, sākṣāt draṣṭā āpako apanese hī jānakar tathā śraddhān karake, usīkā ācaraṇ karanekā icchuk hotā huā pūchatā hai ki ‘is svātmārāmako anya dravyoṁkā pratyākhyān (tyāganā) kyā hai ?’ usako ācārya isaprakār kahate haiṁ ki :

sab bhāv par hī jān pratyākhyān bhāvoṁkā kare,
isase niyamase jānanā ki jñān pratyākhyān hai
..34..

gāthārtha :[yasmāt ] jisase [sarvān bhāvān ] ‘apanese atirikta sarva padārtha [parān ] par haiṁ ’ [iti jñātvā ] aisā jānakar [pratyākhyāti ] pratyākhyān karatā haityāg karatā hai, [tasmāt ] isaliye, [pratyākhyānaṁ ] pratyākhyān [jñānaṁ ] jñān hī hai [niyamāt ] aisā niyamase [jñātavyam ] jānanā . apane jñānameṁ tyāgarūp avasthā hī pratyākhyān hai, dūsarā kuch nahīṁ .

ṭīkā :yah bhagavān jñātā-dravya (ātmā) hai vah anyadravyake svabhāvase honevāle anya samasta parabhāvoṁko, ve apane svabhāvabhāvase vyāpta na honese pararūp jānakar, tyāg detā hai; isalie jo pahale jānatā hai vahī bādameṁ tyāg karatā hai, anya to koī tyāg karanevālā nahīṁ haiisaprakār ātmāmeṁ niścay karake, pratyākhyānake (tyāgake) samay pratyākhyān karane yogya parabhāvakī upādhimātrase pravartamān tyāgake kartr̥tvakā nām (ātmāko) hone par bhī, paramārthase dekhā jāye to parabhāvake tyāgakartr̥tvakā nām apaneko nahīṁ hai, svayaṁ to is nāmase

74