Samaysar-Hindi (iso15919 transliteration). Gatha: 44.

< Previous Page   Next Page >


Page 91 of 642
PDF/HTML Page 124 of 675

 

kahānajainaśāstramālā ]
jīv-ajīv adhikār
91
ede savve bhāvā poggaladavvapariṇāmaṇippaṇṇā .
kevalijiṇehiṁ bhaṇiyā kah te jīvo tti vuccaṁti ..44..
ete sarve bhāvāḥ pudgaladravyapariṇāmaniṣpannāḥ .
kevalijinairbhaṇitāḥ kathaṁ te jīv ityucyante ..44..

yataḥ ete‘dhyavasānādayaḥ samastā ev bhāvā bhagavadbhirviśvasākṣibhirarhadbhiḥ pudgaladravyapariṇāmamayatven prajñaptāḥ santaścaitanyaśūnyātpudgaladravyādatiriktatven prajñāpyamānaṁ caitanyasvabhāvaṁ jīvadravyaṁ bhavituṁ notsahante; tato na khalvāgamayuktisvānubhavairbādhitapakṣatvātta- dātmavādinaḥ paramārthavādinaḥ . etadev sarvajñavacanaṁ tāvadāgamaḥ . iyaṁ tu svānubhavagarbhitā yuktiḥ na khalu naisargikarāgadveṣakalmāṣitamadhyavasānaṁ jīvaḥ tathāvidhādhyavasānāt kārtasvarasyev śyāmikāyā atiriktatvenānyasya citsvabhāvasya vivecakaiḥ svayamupalabhyamānatvāt . na khalvanā-

pudgaladarav pariṇāmase upaje hue sab bhāv ye
sab kevalījin bhāṣiyā, kis rīt jīv kaho unheṁ ? 44
..

gāthārtha :[ete ] yah pūrvakathit adhyavasān ādi [sarve bhāvāḥ ] bhāv haiṁ ve sabhī [pudgaladravyapariṇāmaniṣpannāḥ ] pudgaladravyake pariṇāmase utpanna hue haiṁ isaprakār [kevalijinaiḥ ] kevalī sarvajña jinendradevoṁne [bhaṇitāḥ ] kahā hai [te ] unheṁ [jīvaḥ iti ] jīv aisā [kathaṁ ucyante ] kaise kahā jā sakatā hai ?

ṭīkā :yah samasta hī adhyavasānādi bhāv, viśvake (samasta padārthoṁke) sākṣāt dekhanevāle bhagavān (vītarāg sarvajña) arahaṁtadevoṁke dvārā pudgaladravyake pariṇāmamay kahe gaye haiṁ isaliye, ve caitanyasvabhāvamay jīvadravya honeke liye samartha nahīṁ haiṁ ki jo jīvadravya caitanyabhāvase śūnya aise pudgaladravyase atirikta (bhinna) kahā gayā hai; isaliye jo in adhyavasānādikako jīv kahate haiṁ ve vāstavameṁ paramārthavādī nahīṁ haiṁ; kyoṁki āgam, yukti aur svānubhavase unakā pakṣa bādhit hai . usameṁ, ‘ve jīv nahīṁ haiṁ ’ yah sarvajñakā vacan hai vah to āgam hai aur vah (nimnokta) svānubhavagarbhit yukti hai :svayamev utpanna hue rāg-dveṣake dvārā malin adhyavasān haiṁ ve jīv nahīṁ hai; kyoṁki, kālimāse bhinna suvarṇakī bhāṁti, tathāvidh adhyavasānase bhinna anya citsvabhāvarūp jīv bhedajñāniyoṁke dvārā svayaṁ