Samaysar-Hindi (iso15919 transliteration). Gatha: 48.

< Previous Page   Next Page >


Page 97 of 642
PDF/HTML Page 130 of 675

 

kahānajainaśāstramālā ]
jīv-ajīv adhikār
97
emev ya vavahāro ajjhavasāṇādiaṇṇabhāvāṇaṁ .
jīvo tti kado sutte tatthekko ṇicchido jīvo ..48..
rājā khalu nirgat ityeṣ balasamudayasyādeśaḥ .
vyavahāreṇ tūcyate tatraiko nirgato rājā ..47..
evamev ca vyavahāro‘dhyavasānādyanyabhāvānām .
jīv iti kr̥taḥ sūtre tatraiko niścito jīvaḥ ..48..

yathaiṣ rājā paṁc yojanānyabhivyāpya niṣkrāmatītyekasya paṁc yojanānyabhivyāptum- śakyatvādvayavahāriṇāṁ balasamudāye rājeti vyavahāraḥ, paramārthatastvek ev rājā; tathaiṣ jīvaḥ samagraṁ rāgagrāmamabhivyāpya pravartat ityekasya samagraṁ rāgagrāmamabhivyāptumaśakyatvādvayavahāriṇāmadhyav- sānādiṣvanyabhāveṣu jīv iti vyavahāraḥ, paramārthatastvek ev jīvaḥ .

tyoṁ sarva adhyavasān ādik anyabhāv ju jīv hai,

śāstran kiyā vyavahār, par vahāṁ jīv niścay ek hai ..48..

gāthārtha :jaise koī rājā senāsahit nikalā vahān̐ [rājā khalu nirgataḥ ] ‘yah rājā nikalā’ [iti eṣaḥ ] isaprakār jo yah [balasamudayasya ] senāke samudāyako [ādeśaḥ ] kahā jātā hai so vah [vyavahāreṇ tu ucyate ] vyavahārase kahā jātā hai, [tatra ] us senāmeṁ (vāstavameṁ) [ekaḥ nirgataḥ rājā ] rājā to ek hī nikalā hai; [evam ev ca ] usīprakār [adhyavasānādyanyabhāvānām ] adhyavasānādi anyabhāvoṁko [jīvaḥ iti ] ‘(yah) jīv hai’ isaprakār [sūtre ] paramāgamameṁ kahā hai so [vyavahāraḥ kr̥taḥ ] vyavahār kiyā hai, [tatra niścitaḥ ] yadi niścayase vicār kiyā jāye to unameṁ [jīvaḥ ekaḥ ] jīv to ek hī hai

.

ṭīkā :jaise yah kahanā ki yah rājā pān̐c yojanake vistārameṁ nikal rahā hai so yah vyavahārījanoṁkā senā samudāyameṁ rājā kah denekā vyavahār hai; kyoṁki ek rājākā pān̐c yojanameṁ phai lanā aśakya hai; paramārthase to rājā ek hī hai, (senā rājā nahīṁ hai); usīprakār yah jīv samagra (samasta) rāgagrāmameṁ (rāgake sthānoṁmeṁ) vyāpta hokar pravr̥tta ho rahā hai aisā kahanā vah, vyavahārījanoṁkā adhyavasānādi anyabhāvoṁmeṁ jīv kahanekā vyavahār hai; kyoṁki ek jīvakā samagra rāgagrāmameṁ vyāpta honā aśakya hai; paramārthase to jīv ek hī hai, (adhyavasānādik bhāv jīv nahīṁ haiṁ) ..47-48..

13