Samaysar-Hindi (iso15919 transliteration). Gatha: 8.

< Previous Page   Next Page >


Page 19 of 642
PDF/HTML Page 52 of 675

 

kahānajainaśāstramālā ]
pūrvaraṁg
19
tarhi paramārtha evaiko vaktavya iti cet
jah ṇa vi sakkamaṇajjo aṇajjabhāsaṁ viṇā du gāheduṁ .
tah vavahāreṇ viṇā paramatthuvadesaṇamasakkaṁ ..8..
yathā nāpi śakyo‘nāryo‘nāryabhāṣāṁ vinā tu grāhayitum .
tathā vyavahāreṇ vinā paramārthopadeśanamaśakyam ..8..

yathā khalu mlecchaḥ svastītyabhihite sati tathāvidhavācyavācakasaṁbaṁdhāvabodhabahiṣkr̥tatvānna kiṁcidapi pratipadyamāno meṣ ivānimeṣonmeṣitacakṣuḥ prekṣat ev, yadā tu sa ev tadetadbhāṣā- sambandhaikārthajñenānyen tenaiv vā mlecchabhāṣāṁ samudāy svastipadasyāvināśo bhavato bhavatvityabhidheyaṁ pratipādyate tadā sadya evodyadamandānandamayāśrujhalajjhalallocanapātrastatpratipadyat ev; tathā kil loko‘pyātmetyabhihite sati yathāvasthitātmasvarūpaparijñānabahiṣkr̥tatvānna kiṁcidapi pratipadyamāno

ab yahān̐ punaḥ yah praśna uṭhā hai kiyadi aisā hai to ek paramārthakā hī upadeś denā cāhiye; vyavahār kisaliye kahā jātā hai ? isake uttarasvarūp gāthāsūtra kahate haiṁ :

bhāṣā anārya binā na, samajhānā jyu śakya anāryako .
vyavahār bin paramārthakā, upadeś hoy aśakya yoṁ ..8..

gāthārtha :[yathā ] jaise [anāryaḥ ] anārya (mleccha) janako [anāryabhāṣāṁ vinā tu ] anāryabhāṣāke binā [grāhayitum ] kisī bhī vastukā svarūp grahaṇ karāneke liye [na api śakyaḥ ] koī samartha nahīṁ hai [tathā ] usīprakār [vyavahāreṇ vinā ] vyavahārake binā [paramārthopadeśanam ] paramārthakā upadeś denā [aśakyam ] aśakya hai .

ṭīkā :jaise kisī mlecchase yadi koī brāhmaṇ ‘svasti’ aisā śabda kahe to vah mleccha us śabdake vācyavācak sambandhako na jānanese kuch bhī na samajhakar us brāhmaṇakī or meṁḍhekī bhāṁti ān̐kheṁ phāṛakar ṭakaṭakī lagākar dekhatā hī rahatā hai, kintu jab brāhmaṇakī aur mlecchakī bhāṣākādonoṁkā artha jānanevālā koī dūsarā puruṣ yā vahī brāhmaṇ mlecchabhāṣā bolakar use samajhātā hai ki ‘svasti’ śabdakā artha yah hai ki ‘‘terā avināśī kalyāṇ ho’’, tab tatkāl hī utpanna honevāle atyanta ānandamay aśruoṁse jisake netra bhar jāte haiṁ aisā vah mleccha is ‘svasti’ śabdake arthako samajh jātā hai; isīprakār vyavahārījan bhī ‘ātmā’ śabdake