virbhāvitasahajaikajñāyakabhāvatvāt pradyotamānaikajñāyakabhāvaṁ tamanubhavanti . tadatra ye bhūtārthamāśrayanti ta ev samyak paśyantaḥ samyagdr̥ṣṭayo bhavanti, na punaranye, katakasthānīyatvāt śuddhanayasya . ataḥ pratyagātmadarśibhirvyavahāranayo nānusartavyaḥ .
ath ca keṣāṁcitkadācitso‘pi prayojanavān . yataḥ — jñāyakabhāvatvake kāraṇ use (ātmāko) jisameṁ ek jñāyakabhāv prakāśamān hai aisā anubhav karate haiṁ . yahān̐, śuddhanay katakaphalake sthān par hai, isaliye jo śuddhanayakā āśray lete haiṁ ve hī samyak avalokan karanese samyagdr̥ṣṭi haiṁ, dūsare (jo aśuddhanayakā sarvathā āśray lete haiṁ ve) samyagdr̥ṣṭi nahīṁ haiṁ . isaliye karmoṁse bhinna ātmāke dekhanevāloṁko vyavahāranay anusaraṇ karane yogya nahīṁ hai .
bhāvārtha : — yahān̐ vyavahāranayako abhūtārtha aur śuddhanayako bhūtārtha kahā hai . jisakā viṣay vidyamān na ho, asatyārtha ho, use abhūtārtha kahate haiṁ . vyavahāranayako abhūtārtha kahanekā āśay yah hai ki — śuddhanayakā viṣay abhed ekākārarūp nitya dravya hai, usakī dr̥ṣṭimeṁ bhed dikhāī nahīṁ detā; isalie usakī dr̥ṣṭimeṁ bhed avidyamān, asatyārtha hī kahanā cāhie . aisā na samajhanā cāhie ki bhedarūp koī vastu hī nahīṁ hai . yadi aisā mānā jāye to jaise vedāntamatavāle bhedarūp anityako dekhakar avastu māyāsvarūp kahate haiṁ aur sarvavyāpak ek abhed nitya śuddhabrahmako vastu kahate haiṁ vaisā siddha ho aur usase sarvathā ekānta śuddhanayake pakṣarūp mithyādr̥ṣṭikā hī prasaṁg āye . isalie yahān̐ aisā samajhanā cāhie ki jinavāṇī syādvādarūp hai, vah prayojanavaś nayako mukhya-gauṇ karake kahatī hai . prāṇiyoṁko bhedarūp vyavahārakā pakṣa to anādi kālase hī hai aur isakā upadeś bhī bahudhā sarva prāṇī paraspar karate haiṁ . aur jinavāṇīmeṁ vyavahārakā upadeś śuddhanayakā hastāvalamba (sahāyak) jānakar bahut kiyā hai; kintu usakā phal saṁsār hī hai . śuddhanayakā pakṣa to kabhī āyā nahīṁ aur usakā upadeś bhī viral hai — vah kahīṁ kahīṁ pāyā jātā hai . isaliye upakārī śrīgurune śuddhanayake grahaṇakā phal mokṣa jānakar usakā upadeś pradhānatāse diyā hai ki — ‘‘śuddhanay bhūtārtha hai, satyārtha hai; isakā āśray lenese samyagdr̥ṣṭi ho sakatā hai; ise jāne binā jab tak jīv vyavahārameṁ magna hai tab tak ātmāke jñānaśraddhānarūp niścay samyaktva nahīṁ ho sakatā .’’ aisā āśay samajhanā cāhie ..11..
ab, ‘‘yah vyavahāranay bhī kisī kisīko kisī kāl prayojanavān hai, sarvathā niṣedh karane yogya nahīṁ hai; isaliye usakā upadeś hai’’ yah kahate haiṁ : —
24