Samaysar-Hindi (iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 44 of 642
PDF/HTML Page 77 of 675

 

samayasār
[ bhagavānaśrīkundakunda-

tadānīṁ sāmānyaviśeṣāvirbhāvatirobhāvābhyāmanubhūyamānamapi jñānamabuddhalubdhānāṁ na svadate . tathā hiyathā vicitravyaṁjanasaṁyogopajātasāmānyaviśeṣatirobhāvāvirbhāvābhyāmanubhūyamānaṁ lavaṇaṁ lokānāmabuddhānāṁ vyaṁjanalubdhānāṁ svadate, na punaranyasaṁyogaśūnyatopajātasāmānyaviśeṣāvirbhāvatiro- bhāvābhyām; ath ca yadev viśeṣāvirbhāvenānubhūyamānaṁ lavaṇaṁ tadev sāmānyāvirbhāvenāpi . tathā vicitrajñeyākārakarambitatvopajātasāmānyaviśeṣatirobhāvāvirbhāvābhyāmanubhūyamānaṁ jñānamabuddhānāṁ jñey- lubdhānāṁ svadate, na punaranyasaṁyogaśūnyatopajātasāmānyaviśeṣāvirbhāvatirobhāvābhyām; ath ca yadev viśeṣāvirbhāvenānubhūyamānaṁ jñānaṁ tadev sāmānyāvirbhāvenāpi . alubdhabuddhānāṁ tu yathā saindhavakhilyo- ‘nyadravyasaṁyogavyavaccheden keval evānubhūyamānaḥ sarvato‘pyekalavaṇarasatvāllavaṇatven svadate, tathā- svayaṁ ātmā hī hai . isalie jñānakī anubhūti hī ātmākī anubhūti hai . parantu ab vahān̐, sāmānya jñānake āvirbhāv (pragaṭapanā) aur viśeṣ (jñeyākār) jñānake tirobhāv (ācchādan)se jab jñānamātrakā anubhav kiyā jātā hai tab jñān pragaṭ anubhavameṁ ātā hai tathāpi jo ajñānī haiṁ, jñeyoṁmeṁ āsakta haiṁ unheṁ vah svādameṁ nahīṁ ātā . yah pragaṭ dr̥ṣṭāntase batalāte haiṁ :

jaiseanek prakārake śākādi bhojanoṁke sambandhase utpanna sāmānya lavaṇake tirobhāv aur viśeṣ lavaṇake āvirbhāvase anubhavameṁ ānevālā jo (sāmānyake tirobhāvarūp aur śākādike svādabhedase bhedarūpviśeṣarūp) lavaṇ hai usakā svād ajñānī, śāk-lolup manuṣyoṁko ātā hai, kintu anyakī sambandharahitatāse utpanna sāmānyake āvirbhāv aur viśeṣake tirobhāvase anubhavameṁ ānevālā jo ekākār abhedarūp lavaṇ hai usakā svād nahīṁ ātā; aur paramārthase dekhā jāye to, viśeṣake āvirbhāvase anubhavameṁ ānevālā (kṣārarasarūp) lavaṇ hī sāmānyake āvirbhāvase anubhavameṁ ānevālā (kṣārarasarūp) lavaṇ hai . isaprakār anek prakārake jñeyoṁke ākāroṁke sāth miśrarūpatāse utpanna sāmānyake tirobhāv aur viśeṣake āvirbhāvase anubhavameṁ ānevālā jo (viśeṣabhāvarūp, bhedarūp, anekākārarūp) jñān hai vah ajñānī, jñey-lubdha jīvoṁko svādameṁ ātā hai, kintu anyajñeyākārakī saṁyogarahitatāse utpanna sāmānyake āvirbhāv aur viśeṣake tirobhāvase anubhavameṁ ānevālā jo ekākār abhedarūp jñān vah svādameṁ nahīṁ ātā; aur paramārthase vicār kiyā jāye to, jo jñān viśeṣake āvirbhāvase anubhavameṁ ātā hai vahī jñān sāmānyake āvirbhāvase anubhavameṁ ātā hai . alubdha jñāniyoṁko to, jaise saiṁdhavakī ḍalī, anyadravyake saṁyogakā vyavacched karake keval saiṁdhavakā hī anubhav kiye jāne par, sarvataḥ ek kṣārarasatvake kāraṇ kṣārarūpase svādameṁ ātī hai usīprakār ātmā bhī, paradravyake saṁyogakā vyavacched karake keval ātmākā hī anubhav

44