Samaysar-Hindi (simplified iso15919 transliteration). Gatha: 2.

< Previous Page   Next Page >


Page 7 of 642
PDF/HTML Page 40 of 675

 

kahānajainashāstramālā ]
pūrvaraṅg
7
tatra tāvatsamay evābhidhīyate
jīvo charittadansaṇaṇāṇaṭhido tan hi sasamayan jāṇ .
poggalakammapadesaṭṭhidan cha tan jāṇ parasamayan ..2..

paribhāṣhaṇe’ dhātuse paribhāṣhaṇ kiyā hai . usakā āshay isaprakār sūchit hotā hai ki chaudah pūrvommense gnānapravād nāmak pān̐chaven pūrvamen bārah ‘vastu’ adhikār hain; unamen bhī ek ekake bīs bīs ‘prābhr̥ut’ adhikār hain . unamense dashaven vastumen samay nāmak jo prābhr̥ut hai usake mūlasūtroṅke shabdoṅkā gnān pahale baṛe āchāryoṅko thā aur usake arthakā gnān āchāryoṅkī paripāṭīke anusār shrī kundakundāchāryadevako bhī thā . unhonne samayaprābhr̥utakā paribhāṣhaṇ kiyā paribhāṣhāsūtra banāyā . sūtrakī dash jātiyān̐ kahī gaī hain, unamense ek ‘paribhāṣhā’ jāti bhī hai . jo adhikārako arthake dvārā yathāsthān sūchit kare vah ‘paribhāṣhā’ kahalātī hai . shrī kundakundāchāryadev samayaprābhr̥utakā paribhāṣhaṇ karate hain,arthāt ve samayaprābhr̥utake arthako hī yathāsthān batānevālā paribhāṣhāsūtra rachate hain .

āchāryane maṅgalake lie siddhoṅko namaskār kiyā hai . sansārīke lie shuddha ātmā sādhya hai aur siddha sākṣhāt shuddhātmā hai, isalie unhen namaskār karanā uchit hai . yahān̐ kisī iṣhṭadevakā nām lekar namaskār kyon nahīn kiyā ? isakī charchā ṭīkākārane maṅgalācharaṇ par kī hai, use yahān̐ bhī samajh lenā chāhie . siddhoṅko ‘sarva’ visheṣhaṇ dekar yah abhiprāy batāyā hai ki siddha ananta hain . isase yah mānanevāle anyamatiyoṅkā khaṇḍan ho gayā ki ‘shuddha ātmā ek hī hai’ . ‘shrutakevalī’ shabdake arthamen (1) shrut arthāt anādinidhan pravāharūp āgam aur kevalī arthāt sarvagnadev kahe gaye hain, tathā (2) shrut-apekṣhāse kevalī samān aise gaṇadharadevādi vishiṣhṭa shrutagnānadhar kahe gaye hain; unase samayaprābhr̥utakī utpatti batāī gaī hai . isaprakār granthakī pramāṇatā batāī hai, aur apanī buddhise kalpit kahanekā niṣhedh kiyā hai . anyavādī chhadmastha (alpagna) apanī buddhise padārthakā svarūp chāhe jaisā kahakar vivād karate hain, unakā asatyārthapan batāyā hai .

is granthake abhidhey, sambandha aur prayojan to pragaṭ hī hain . shuddha ātmākā svarūp abhidhey (kahane yogya) hai . usake vāchak is granthamen jo shabda hain unakā aur shuddha ātmākā vāchyavāchakarūp sambandha hai so sambandha hai . aur shuddhātmāke svarūpakī prāptikā honā prayojan hai ..1..

pratham gāthāmen samayakā prābhr̥ut kahanekī pratignā kī hai . isalie yah ākāṅkṣhā hotī hai ki samay kyā hai ? isalie pahale us samayako hī kahate hain :

jīv charitadarshanagnānasthit, svasamay nishchay jānanā;
sthit karmapudgalake pradeshon, parasamay jīv jānanā
..2..